Βία κατά των γυναικών: Υπάρχει πρόβλημα και είναι σοβαρό! Του Γιώργου Παπακωνσταντή.

  • Πέμπτη, 30 Ιούνιος 2022 19:17
  • Γιώργος Παπακωνσταντής
  • Editorial
Είναι σχεδόν καθημερινές πια οι ειδήσεις που αφορούν άσκηση βίας κάθε μορφής κατά των γυναικών. Κορυφαία μορφή βίας είναι οι γυναικοκτονίες, οι οποίες συμβαίνουν σε ρυθμό σταθερό, μία κάθε περίπου 20 μέρες, αλλά και η αύξηση των καταγγελιών βιασμών.
Ακόμη είναι άγνωστος ο αριθμός των περιστατικών που δεν φτάνουν ποτέ στην καταγγελία, ή δεν δημοσιεύονται.
Τι συμβαίνει λοιπόν;  Στη σύγχρονη κοινωνία μας αρχίσαμε να ασκούμε περισσότερη βία στις γυναίκες; Και που οφείλεται αυτό; Πως μπορούν να ερμηνευτούν όλα αυτά τα περιστατικά που δημοσιοποιούνται κάθε τόσο;
Είναι δύσκολο να συγκρίνουμε τα περιστατικά που πραγματικά συμβαίνουν στην εποχή μας, με όσα συνέβαιναν στο παρελθόν.
Ούτως ή άλλως ο μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών βίας κατά των γυναικών είναι άδηλος. Γνωρίζουμε μόνο ότι καταγγέλλεται, όχι ότι συμβαίνει.
Υπάρχει όμως μια σχετική αύξηση των καταγγελιών, αυτό είναι γεγονός, σημαίνει όμως και αύξηση των πραγματικών περιστατικών ή αύξηση της ευαισθητοποίησης που οδηγεί και στην ευκολότερη καταγγελία;
Η απάντηση είναι δύσκολη, αν και σίγουρα συμβαίνει το δεύτερο, χωρίς όμως να αποκλείεται και το πρώτο, ιδιαίτερα στις γυναικοκτονίες οι οποίες όλες σχεδόν βλέπουν το φως της δημοσιότητας. 
Η «ποσοτική» εκτίμηση του φαινομένου όμως,  έτσι κι αλλιώς δε βοηθάει στην αντιμετώπισή του. Ούτως ή άλλως τα περιστατικά είναι πολλά και όλα εμπεριέχουν μια ποιοτική διάσταση που δεν είναι άλλη από την υποβάθμιση της γυναίκας και την αντίληψη που επικρατεί σε πολλούς άντρες και δυστυχώς και σε αρκετές κοινωνικές ομάδες, ότι η γυναίκα είναι «ιδιοκτησία» του άνδρα.  

Η αντίληψη αυτή έχει μεν  την πατερναλιστική κοινωνία ως ιδεολογικό φόντο, αλλά δεν είναι μόνο αυτό, υπάρχει και αναπαράγεται σε κοινωνίες κλειστές, φοβικές στις αλλαγές και με μεγάλη υποτίθεται «ηθική» βάση, σύμφωνα με τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί ηθικής.
Μάλιστα, η γενικότερη αμφισβήτηση των σύγχρονων ανοικτών κοινωνιών με το φιλελεύθερο πνεύμα και τις δημοκρατικές αντιλήψεις περί ισότητας, ισονομίας, ελευθερίας κ.λ.π, συχνά οδηγεί πολλές κοινωνικές ομάδες κυρίως της Ελληνικής περιφέρειας αλλά και αστών που ριζοπαστικοποιούνται από τις οικονομικές δυσκολίες ή και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και νιώθουν ανασφαλείς, να υιοθετούν μια επιστροφή στις παλιότερες εποχές, ως μια ιδεατή παλινόρθωση των παραδοσιακών αξιών, μεταξύ των οποίων κυριαρχεί η θέση της γυναίκας στο σπίτι ως νοικοκυρά, μητέρα,  υπηρέτρια και ιδιοκτησία του άντρα της, στυλοβάτης δήθεν της «Αγίας Ελληνικής Οικογένειας».
Την ίδια στιγμή, οι φιλελεύθερες αντιλήψεις, οδηγούν όλο και περισσότερες γυναίκες στη διεκδίκηση της χειραφέτησής τους και της ελευθερίας τους από τοξικές σχέσεις, πλην όμως οι αφέντες-ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να το ανεχτούν με αποτέλεσμα την άσκηση βίας κάθε μορφής, πάνω στο «αντικείμενο» της εξουσίας τους.

Δύσκολα τα πράγματα και η  πρόβλεψη της εξέλιξής τους είναι μάλλον απαισιόδοξη. Στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες, η ψυχική υγεία και η κοινωνική ευημερία και πρόοδος, όχι μόνο με την οικονομική έννοια, δεν θεωρούνται έργα-στόχοι. Αν παρατηρήσουμε γύρω μας, σε όλα τα επίπεδα, από την τοπική αυτοδιοίκηση έως το κεντρικό κράτος, οι προτεραιότητες εξακολουθούν να είναι έργα -κατασκευές, ενώ η κοινωνική υγεία, μέσα από την κοινωνικοποίηση, αφήνεται στου γονείς, οι οποίοι απλά αναπαράγουν τους εαυτούς τους, αφήνεται στα σχολεία, τα οποία κυρίως οδηγούν σε αποστηθίσεις, αφήνεται ακόμη  στις παρέες και στους φίλους, οι οποίοι βεβαίως αναπαράγουν τις κατά περίπτωση κρατούσες απόψεις. Έτσι φτάνουμε σε περιστατικά οδηγός λεωφορείου να κατεβάζει κοπέλα γιατί φορούσε «τοπακι», αδελφός 21 ετών μαζί με τον 50χρονο πατέρα, να φυλακίζουν την 22χρονη αδελφή του γιατί δε συμφωνούσαν με τη σχέση της, κάποιος ράπερ  να βιάζει 16χρονη λέγοντας ότι απλώς ξεπέρασε τα όρια, για να αναφέρουμε  τα περιστατικά μιας μόνο ημέρας που είδαν το φως της δημοσιότητας,  και βέβαια να μετράμε καμιά 20αριά γυναικοκτονίες τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει πρόβλημα λοιπόν και είναι σοβαρό.
 
 

Γιώργος Παπακωνσταντής

Διδάκτορας εγκληματολογίας, "εγκληματεί" καθημερινά στην προσπάθειά του να βελτιώσει λίγο τα πράγματα.