Πότε θα γίνει η επόμενη γυναικοκτονία; Του Γιώργου Παπακωνσταντή

  • Κυριακή, 31 Οκτώβριος 2021 22:33
  • Editorial

Άλλη μία Γυναικοκτονία. Στην Ιεράπετρα αυτή τη φορά.  Φτάσαμε τις 13 για το 2021. «Γρουσούζικος» αριθμός, ο οποίος δυστυχώς είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αλλάξει, προς τα πάνω βέβαια, αφού είναι θέμα χρόνου για το επόμενο θύμα.

Κάθε φορά τα ίδια. Ιστορικό βίας από το δράστη και απειλές.  Συχνά οι φίλοι και οι γείτονες γνώριζαν, συχνά η αστυνομία είχε ενημερωθεί αλλά αδιαφόρησε.  Κάθε φορά τα ΜΜΕ κυριολεκτικά οργιάζουν, με απίστευτες λεπτομέρειες από τη ζωή του θύματος αλλά και του δράστη κατόπιν εορτής, περιγράφοντας πάντα σχεδόν μια προδιαγεγραμμένη κατάσταση.
Η τοπική κοινωνία και όχι μόνο, υποτίθεται ότι σοκάρεται, αφιερώματα στα ΜΜΕ για την ενδοοικογενειακή βία, συζητήσεις με ειδικούς ή και με λιγότερο ειδικούς και …Η ζωή συνεχίζεται.
Όμως κάθε γυναικοκτονία που συμβαίνει και ο τρόπος που παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ, έχει ορισμένες πολύ σοβαρές συνέπειες.

Η πρώτη είναι η επίδραση που έχει σε κάποιους υποψήφιους δράστες, ακόμη και αυτή η αρνητική δημοσιότητα, καθώς τους «δείχνει» μια διέξοδο στην υποβόσκουσα εγκληματική τους φύση με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τάσεις μιμητισμού.
Η δεύτερη είναι ο επιπλέον φόβος που προσθέτει στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας να εγκαταλείψουν την κακοποιητική σχέση στην οποία βρίσκονται, μια που οι περισσότερες δολοφονίες γυναικών συμβαίνουν όταν ακριβώς τα θύματα έχουν φύγει ή σκοπεύουν να φύγουν από τη σχέση μέσα στην οποία κακοποιούνται.  
Ως θετική συνέπεια θα μπορούσε κάποιος να πει ότι  συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, αλλά αυτό συμβαίνει μόνο εφόσον η δημοσιογραφική κάλυψη του γεγονότος γίνεται με όλους τους κανόνες δεοντολογίας.
Είναι γεγονός ότι η κοινωνία ευαισθητοποιείται περισσότερο, όμως  με πολύ αργούς ρυθμούς. Επιπλέον το μέγεθος της πραγματικής εγκληματικότητας των διαφόρων μορφών ενδοοικογενειακής βίας είναι άγνωστο, μια που αυτά τα  εγκλήματα σπάνια καταγγέλλονται, οπότε είναι ιδιαίτερα δύσκολο να έχουμε συγκριτικά στοιχεία με άλλες χώρες ακόμη και πιο ανεπτυγμένες, στις οποίες επίσης το πρόβλημα υπάρχει.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να βοηθήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση της κατάστασης;
Πρώτα από όλα βασική είναι η συμβολή της αστυνομίας στην αντιμετώπιση των περιστατικών που καταγγέλλονται. Είναι λάθος η δημιουργία λίγων  ειδικών υπηρεσιών για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών στις μεγάλες πόλεις. Συχνά η πρώτη επαφή του θύματος είναι ένας γνωστός αστυνομικός που του έχει εμπιστοσύνη το θύμα, ή ο αξιωματικός υπηρεσίας ενός περιφερειακού τμήματος ή και το πλήρωμα ενός περιπολικού…Απαιτείται λοιπόν η ενεργή, συνεπής και αξιόπιστη ενημέρωση όλων των αστυνομικών που έρχονται σε επαφή με πολίτες για την εφαρμογή των ενδεδειγμένων πρακτικών.
Δεύτερον,  απαιτείται η σύνθεση και η καθιέρωση ως διδακτέας ύλης (με τη μορφή θεωρίας, αλλά και δράσεων) στα σχολεία, θεμάτων σχετικών με την ισότητα, την αποφυγή της βίας και των συντροφικών σχέσεων.
Τρίτο και βασικότερο ίσως που σχετίζεται με το προηγούμενο, είναι το ότι  ενώ έχουμε επικεντρωθεί όλοι στην προστασία και την περίθαλψη των θυμάτων και γενικά των γυναικών ως υποψήφιων θυμάτων, ελάχιστα έχουν ειπωθεί και ακόμη λιγότερα έχουν γίνει στο πως ανατρέφουμε τα αγόρια και πως δομείται η ταυτότητα του ανδρικού ρόλου. Είναι κρίμα γιατί φαίνεται ότι γενικά εκεί το χάνουμε περισσότερο.  
Τέλος, η γενική άποψη ότι, «φταίει η Πατριαρχία», δε προσφέρει κάτι στη συζήτηση.  Αφενός γιατί όλοι οι άνδρες ζουν  σ αυτή την πατριαρχική κοινωνία αλλά δεν κακοποιούν όλοι τις συντρόφους τους και αφετέρου γιατί παρόμοια εγκλήματα παρατηρούνται και σε πολύ λιγότερο πατριαρχικές κοινωνίες, όπως π.χ. είναι οι Σκανδιναβικές.  Υπάρχουν βέβαια κοινωνίες εκτός της δύσης, άλλων πολιτισμικών ταυτοτήτων που τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Σίγουρα  βέβαια αν στον όρο πατριαρχία συμπεριλάβουμε το σύνολο των χαρακτηριστικών μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, τότε έχουμε ένα πλαίσιο που είναι φιλικό σε κάθε μορφή καταπίεσης της γυναίκας προφανώς και της βίας.
Αντί λοιπόν να περιμένουμε να αλλάξουμε την πατριαρχία  που είναι μάλλον πολύ μακρύς δρόμος για να λυθεί  το πρόβλημα, ας βελτιώσουμε την αστυνομική ανταπόκριση στις καταγγελίες, ας σκύψουμε ουσιαστικά και άμεσα στον τρόπο που μεγαλώνουμε τα αγόρια μας, ας φτιάξουμε θεσμικές διαδικασίες άμεσης ανταπόκρισης στις καταγγελίες και προστασίας των θυμάτων με πρακτικούς και αποτελεσματικούς τρόπους. Το πρόβλημα δεν θα εξαλειφθεί, αλλά μπορεί να γλυτώσει κάποιο επόμενο θύμα.
 
Υ.Σ. Ο όρος «γυναικοκτονία», είναι καθιερωμένος και αναγνωρισμένος στην εγκληματολογική επιστήμη και στην κοινωνιολογία καθώς και από διεθνείς οργανισμούς Είναι ανθρωποκτονία γυναίκας εξαιτίας του φύλου της και των σχέσεων εξουσίας και βίας που ασκούνται πάνω της από σύντροφο ή συγγενείς. Ο όρος καθιερώθηκε ακριβώς για να ξεχωρίζει τις ανθρωποκτονίες αυτές, οι οποίες απαιτούν συγκεκριμένες κοινωνικές παρεμβάσεις για την εξάλειψη των βασικών αιτίων.