Τα παρατηρήματα της Πρωτοχρονιάς στην Κρήτη - Η μέρα που … δεν σκουπίζουμε, δε δανείζουμε και δε λέμε κακές κουβέντες!

Η Αρχιχρονιά συνδέεται με μια μεγάλη σειρά από παρατηρήματα και συνήθειες όπου οι άνθρωποι προσπαθούσαν να επηρεάσουν την εξέλιξη των πραγμάτων και να καταστήσουν τις συνθήκες ευνοϊκές για τους ίδιους και την οικογένειά τους.

Το πιο σημαντικό βέβαια έθιμο ήταν το ποδαρικό. Έθιμο πανελλήνιο , με ιδιαίτερη σημασία στις αγροτικές κοινωνίες της Κρήτης. Αυτός που πρώτος θα έμπαινε στο σπίτι θα έπρεπε να είναι γουρλής και χερικάρης για να φέρει τύχη στο σπίτι και να μπει με το δεξί. Επίσης την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έβγαζαν ένα εικόνισμα έξω από το σπίτι και όταν έμπαινε ο καινούργιος χρόνος το έβαζαν μέσα , καθώς και ένα ποτήρι νερό που το έχυναν παντού στο σπίτι τους « για να τρέχουν έτσι τα καλά » όλο το χρόνο. Σε πολλές περιοχές το εικόνισμα με την έναρξη της σαρακοστής το πάνε στην εκκλησία για να λειτρουηθεί και το παίρνουν στο σπίτι την Αρχιχρονιά. Ένα άλλο έθιμο που ήταν παλαιότερα γνωστό, όχι όμως σ’ όλες τις περιοχές της Κρήτης είναι ο βολβός της Πρωτοχρονιάς. Κρεμούσαν τις λεγόμενες αθανατοκρομμύδες ή σκιλλοκρομμύδες πάνω από την πόρτα των σπιτιών τους .Είναι το σύμβολο πολλών αγαθών Έτσι προσδοκούν να γεμίσει το σπίτι τους αγαθά.
Η μέρα της Πρωτοχρονιάς είναι η μέρα «των καλών χερών»,έθιμο γνωστό σ’ όλη την Κρήτη όπου παππούδες, γιαγιάδες, θείοι και στενοί συγγενείς έδιναν στα παιδιά κάποιο χρηματικό ποσό για να αγοράσουν ότι θέλουν.
Την Πρωτοχρονιά δεν σκουπίζουν καθόλου για να μην διώξουν τα καλά…
Κουβέντες κακές δεν λέγονται ούτε η λέξη στεναχώρια.
Δεν δανείζουν τίποτε μα πιο πολύ απαγορεύεται να δανείσεις αλάτι!

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί μέρος μεγαλύτερης συλλογής με διάφορα στοιχεία που ανήκει στην Διευθύντρια του 1ου 6θέσιου Νηπιαγωγείου Αγίας Μαρίνας Άννα Φραντζεσκάκη και προορίζονται για διδασκαλία σε παιδι