Το τεστ των ζαχαρωτών και πώς τα παιδιά θέλουν να μας εντυπωσιάσουν

  • Παρασκευή, 18 Σεπτέμβριος 2020 09:10
  • Παιδί
Ανατροπή σε όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα για την αντίληψη των παιδιών προσχολικής ηλικίας φέρνει μια επανεξέταση του διάσημου marshmallow τεστ, η οποία υποστηρίζει ότι ακόμα και τα παιδιά 2-3 ετών μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν πράγματα για να ευχαριστήσουν τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους και να ενισχύσουν έτσι τη «φήμη» τους σε αυτούς


Κατά πόσο ισχύει ότι τα παιδιά που «περνούν» το marshmallow τεστ έχουν περισσότερο αυτοέλεγχο; Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του San Diego επαναφέρει το κλασικό ψυχολογικό πείραμα, αναδεικνύοντας μια νέα πτυχή στα μέχρι τώρα συμπεράσματα. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το πείραμα αυτό μπορεί να δείχνει επιπλέον ότι τα παιδιά ενδιαφέρονται περισσότερο από όσο πιστεύαμε μέχρι τώρα για το τι πιστεύουν για αυτά τα σημαντικά πρόσωπα του περιβάλλοντός τους.

Στο πλαίσιο του τεστ αυτού, δίνεται στα παιδιά ένα marshmallow (καραμέλα, ζαχαρωτό) και οι ειδικοί τους λένε πως  μπορούν είτε να το φάνε αμέσως, είτε να περιμένουν για να λάβουν μεγαλύτερη ανταπόδοση ((π.χ. δύο καραμέλες). Το τεστ υπάρχει εδώ και περίπου μισό αιώνα και έχει γίνει ευρέως γνωστό σε ειδικούς και διαδεδομένο σε απλούς ανθρώπους, κυρίως μέσω του διαδικτύου.

Ωστόσο, ο πραγματικός λόγος που αυτό το τεστ έχει γίνει διάσημο είναι επειδή δείχνει ότι η ικανότητα αναμονής –η καθυστέρηση της ικανοποίησης για μια μεγαλύτερη ανταμοιβή αργότερα- σχετίζεται με διάφορα θετικά αποτελέσματα αργότερα στη ζωή, μεταξύ των οποίων και η αντοχή στο στρες. Η νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Psychological Science, λοιπόν, δείχνει ότι τα παιδιά θα μπορούσαν να περιμένουν σχεδόν το διπλάσιο χρόνο για μια ανταμοιβή, αν μάθαιναν πως η δασκάλα τους ξέρει πόση ώρα περίμεναν. Πρόκειται, μάλιστα, για την πρώτη απόδειξη ότι μπορεί να παίζει ρόλο αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «reputation management«, δηλαδή διαχείριση της φήμης.

«Το κλασικό marshmallow τεστ έχει διαμορφώσει τον τρόπο σκέψης των ερευνητών σχετικά με την ανάπτυξη του αυτοελέγχου, μιας σημαντικής ικανότητας. Η δική μας έρευνα υποδεικνύει ότι εκτός της μέτρησης του αυτοελέγχου, το πείραμα αυτό μπορεί επίσης να μετρά και μια άλλη σημαντική ικανότητα, της συνειδητοποίησης της αξίας των άλλων. Πράγματι, ένας λόγος της προγνωστικής δύναμης των εργασιών καθυστέρησης της ανταπόδοσης μπορεί να είναι ότι τα παιδιά που περιμένουν περισσότερο ενδιαφέρονται και περισσότερο για την αξία των ανθρώπων γύρω τους, ή τουλάχιστον μπορούν να την καταλάβουν καλύτερα», εξηγεί η Δρ. Gail Heyman, καθηγήτρια ψυχολογίας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές πραγματοποίησαν δύο πειράματα με συνολικά 273 παιδιά προσχολικής ηλικίας 3-4 ετών στην Κίνα. Οι επιστήμονες είπαν στα παιδιά ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν μια μικρή ανταμοιβή αμέσως ή να περιμένουν για μια μεγαλύτερη (αντί για marshmallow, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα αυτοκόλλητο στο ένα πείραμα και ένα μπισκότο στο άλλο). Τα παιδιά κατατάχθηκαν είτε στην «κατάσταση δασκάλου» στην οποία ενημερώθηκαν ότι ο δάσκαλος θα μάθαινε πόση ώρα περίμεναν, είτε στην «κατάσταση συμμαθητών» όπου ένας συμμαθητής θα μάθαινε πόση ώρα περίμεναν, είτε στην «τυπική κατάσταση» χωρίς κάποια συγκεκριμένη οδηγία.

Όπως αποδείχθηκε, τα παιδιά περίμεναν περισσότερο στις καταστάσεις με τον δάσκαλο και τον συμμαθητή από ό,τι στην τυπική κατάσταση, με τη διαφορά να είναι σχεδόν διπλάσια στην περίπτωση του δασκάλου. Οι ερευνητές ερμήνευσαν αυτά τα αποτελέσματα λέγοντας πως όταν τα παιδιά αποφασίζουν πόσο θα περιμένουν, πραγματοποιούν μια ανάλυση κόστους-οφέλους που λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα λήψης κοινωνικής ανταμοιβής ως μια μορφή «ενίσχυσης της φήμης τους». Με απλά λόγια, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η επιθυμία να εντυπωσιάζουμε τους άλλους είναι ισχυρή και μπορεί να κινητοποιήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά ήδη από πολύ νεαρή ηλικία. Τα ευρήματα, μάλιστα, θεωρούνται εντυπωσιακά, δεδομένου ότι η κλασική αντίληψη θέλει τα παιδιά 3-4 ετών να είναι πολύ μικρά για να ενδιαφέρονται για το σκέφτονται οι άλλοι για εκείνα.

«Τα παιδιά περίμεναν περισσότερο στις καταστάσεις δασκάλου και συμμαθητή, παρόλο που δεν τους είπε κανείς ευθέως ότι είναι καλό να το κάνουν. Πιστεύουμε ότι τα παιδιά έχουν μεγάλη ικανότητα εξαγωγής τέτοιων συμπερασμάτων επειδή συνέχεια αναζητούν στοιχεία σχετικά με την αξία των ανθρώπων γύρω τους. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε ακούγοντας προσεκτικά τα αξιόλογα σχόλια των γονέων και των δασκάλων τους είτε προσέχοντας τους ανθρώπους και τα θέματα που προβάλλονται στα μέσα ενημέρωσης», καταλήγουν οι ειδικοί.
ygeiamou.gr