Δέκα πέντε χιλιόμετρα από το Ηράκλειο στον οικισμό “Βλαχιανά” του πρώην Δήμου Τετραχωρίου, βρίσκεται ένα παλαιό εγκαταλελειμμένο λιθόκτιστο κτίσμα, αμφιθεατρικά κτισμένο σε υψόμετρο περίπου 580 μέτρων. Η ανέγερσή του, σύμφωνα με μαρτυρίες, χρονολογείται το 1914, ενώ παρέμενε ακατοίκητο από τη δεκαετία του ´40. Κεντρικό κορμό του κτιρίου αποτελούσαν δύο όμορες λιθόκτιστες κατοικίες.
Η τοποθεσία και η παλαιότητα του κτίσματος, καθώς και η νέα του λειτουργία, αποτέλεσαν αφορμή για συζήτηση και σκέψη, με στόχο την καλύτερη αρχιτεκτονική αντιμετώπιση.
Βασική αρχή για την πρόταση αποκατάστασης και ένταξης νέων χρήσεων στο ιστορικό κτίριο είναι ότι κάθε νέα επέμβαση σέβεται και αναδεικνύει τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά του, λαμβάνοντας υπόψη τη δομοστατική του οργάνωση.
Η συμβολική αξία και ιεράρχηση των υφιστάμενων σχέσεων και χώρων, η οποία συχνά συνοδεύεται και τονίζεται από αντίστοιχες κατασκευές και υλικά (δάπεδα, κουφώματα, διακοσμητικά τοίχων και ορόφων) δεν αλλοιώνεται αλλά αναδεικνύεται. Μια τέτοια θεώρηση δρα καταλυτικά στον σχεδιασμό των επεμβάσεων και βοηθά τους χρήστες να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν την ιστορική και αισθητική αξία του κτιρίου, η οποία εκφράζεται με τη συγκεκριμένη τυπολογική διάρθρωση και την αισθητική της εποχής του.
Οι νέες αρχιτεκτονικές επεμβάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των λειτουργικών αναγκών του κτιρίου, τον εκσυγχρονισμό και την αισθητική του, είναι σαφώς διακεκριμένες και εκφράζουν την εποχή τους. Η ανάπλαση, διαμόρφωση και αλλαγή της εσωτερικής λειτουργίας του, εξασφαλίζει την ιστορική του συνέχεια και αναδεικνύει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, ενώ παράλληλα προσαρμόζεται στις αισθητικές και λειτουργικές ανάγκες της σύγχρονης εποχής. Γι’ αυτό το λόγο επιλέχθηκε η στατική λύση που αφήνει όσο το δυνατόν περισσότερο αναλλοίωτο το υφιστάμενο κέλυφος και την ίδια στιγμή ορατή την επέμβαση.
Η πρόταση για την αποκατάσταση στοιχείων του κτιρίου τα οποία λείπουν ή είναι τόσο κατεστραμένα που χρειάζεται να αντικατασταθούν, έγινε έτσι ώστε οι νέες προσθήκες να διαφοροποιούνται από τις αρχικές ιστορικές κατασκευές και να δηλώνεται η σύγχρονη κατασκευή τους, ενώ τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τους είναι συμβατά προς τα υλικά δόμησης του υπάρχοντος κτιρίου.
Οι δύο διώροφες κατοικίες διαμορφώθηκαν σε ξενοδοχείο. Στο ισόγειο, η βόρεια κατοικία αποτελείται από το χώρο εισόδου – ρεσεψιόν, το καθιστικό με το τζάκι και την τραπεζαρία. Το δωμάτιο στη ΒΑ πλευρά της, διατηρεί τη χρήση του ως κουζίνα ενώ στη ΒΔ πλευρά βρίσκονται οι χώροι του ελαιοτριβείου και του πατητηριού, που χρησιμοποιούνται ως εκθεσιακοί και καθιστικοί χώροι για τους φιλοξενούμενους. Στη νότια κατοικία, δημιουργήθηκαν δύο μονόχωρα δωμάτια διαμονής.
Η πρόσβαση στον όροφο γίνεται μέσω εσωτερικής σκάλας, η οποία συνοδεύεται από ένα εντυπωσιακό χειροποίητο κάγκελο. Σ’ αυτό το επίπεδο, η βόρεια και νότια κατοικία έχουν ενοποιηθεί, δημιουργώντας τρία μονόχωρα και δύο δίχωρα δωμάτια διαμονής. Αξιοσημείωτη είναι η διαφορετικότητά τους τόσο στην κάτοψη, στα έπιπλα, όσο και στα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, ενώ η λιτότητα που επικρατεί αγκαλιάζεται από μια σύγχρονη γλώσσα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Ανατολικά του κεντρικού κτιρίου ο χώρος της υφιστάμενης αποθήκης, η οποία διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, αξιοποιείται ως βοηθητικός χώρος και χώρος αποθήκευσης αγαθών στο ισόγειο, ενώ το υπόγειο αυτής ως μηχανοστάσιο.
Επίσης, ο χώρος βόρεια της αποθήκης αποτελεί ένα άνετο χώρο στάθμευσης για τους φιλοξενούμενους.
Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει την ανατολή του ηλίου, όπως αυτή ξεπροβάλει μέσα από τα μεγάλα ανοίγματα και πίσω από τους τεράστιους ορεινούς όγκους των Λασιθιώτικων βουνών, λόγω της αμφιθεατρικής θέσης του οικισμού. Οι ξεχωριστές “γωνιές” με τη δική τους προσωπικότητα, δίνουν - τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά - ιδιαίτερο χαρακτήρα και ταυτότητα στο χώρο, αποσκοπώντας έτσι στη δημιουργία ενός νέου και ταυτόχρονα ζωντανού περιβάλλοντος. Τέλος, το κτίσμα καταφέρνει να εναρμονιστεί με τις ανάγκες τόσο αισθητικά όσο και τεχνολογικά του σήμερα, δίνοντας στον επισκέπτη την ευκαιρία να αναβιώσει αναμνήσεις περασμένων χρόνων.
