Για τις μπαλωθιές στην Kρήτη, έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά. Τις ξαναθυμηθήκαμε, γιατί το καλοκαίρι που μας πέρασε, σε αρκετά γλέντια ρίχτηκαν αρκετοί πυροβολισμοί. Μόνο όταν θα σκοτωθεί ή τραυματιστεί κάποιος, θυμόμαστε όλοι ξαφνικά ότι η συνήθεια αυτή είναι επικίνδυνη...κι αυτό μέχρι την επόμενη φορά, που θα βρεθούμε σε κάπoιο γλέντι πάλι με μπαλωθιές, πάλι με κούπες και μετά από αυτό να πιστεύουμε απλά στην καλή μας τύχη για να μη συμβεί κάποια τραγωδία...
Η συνήθεια αυτή επίσης υπάρχει ακόμη στις Αραβικές χώρες, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν. Σε εμάς εδώ είναι ένα κατάλοιπο της τουρκοκρατίας και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση παλικαροσύνη...Το ότι δεν έχει εξαλειφθεί, σημαίνει ότι οι τοπικές κοινωνίες την αποδέχονται, ή τουλάχιστον την ανέχονται. Στην ουσία την επιβάλλουν ως μέσο διαπαιδαγώγησης των νέων αγοριών...
Σε πολλά μέρη του κόσμου υπάρχουν οι λεγόμενες «ένοπλες κοινωνίες». Στις ΗΠΑ, η κουλτούρα της οπλοκατοχής, συνοδεύεται από την επιθυμία για αυτασφάλεια και αυτοπροστασία, η οποία ενυπάρχει ως συστατικό στοιχείο και του νομικού τους συστήματος. Παρά τις συχνές επιθέσεις ενόπλων με δεκάδες θύματα, η κουλτούρα της οπλοκατοχής εξακολουθεί να υπάρχει. Στις Σκανδιναβικές χώρες επίσης, η κατοχή όπλων, είναι πολύ διαδεδομένη για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Η κυνηγετική παράδοση μεγάλων θηραμάτων και η επαφή με τη φύση των Σκανδιναβών, ιδιαίτερα των Φιλανδών, έχει διαμορφώσει μια ιδιαίτερη κουλτούρα στην κατοχή κυνηγετικών όπλων. Η χρήση όπλων και εδώ σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε εγκληματική, με κορυφαία τη δολοφονία πάνω από 80 νέων σε κατασκήνωση του Νορβηγικού Σοσιαλιστικού κόμματος. Παρά τις εγκληματικές ενέργειες όμως και εδώ η κουλτούρα για τα όπλα δεν φαίνεται να αλλάζει. Όμως τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στις Σκανδιναβικές χώρες, βασική προϋπόθεση της κατοχής όπλων είναι η εκπαίδευση και η αθλητική σκοποβολή σε ειδικά κατασκευασμένα σκοπευτήρια. Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι οι άδειες οπλοκατοχής χορηγούνται σχετικά εύκολα.
Στην Κρήτη είναι διαφορετικά τα πράγματα. Η κουλτούρα γύρω από τα όπλα, σχετίζεται κυρίως με την στάση που διαμορφώνει η κοινωνία για την αξία της «αντρειοσύνης», μια κακέκτυπη παραλλαγή της έννοιας τη λεβεντιάς, η οποία όπως πολλά άλλα στοιχεία, διαμορφώνει μια στρεβλή ταυτότητα για τον Κρητικό άνδρα. Ο συνδυασμός του γλεντζέ, του πότη, του κουμποροφόρου, μαζί με τη χρήση ειδικού ενδυματολογικού κώδικα (μαύρα) και συγκεκριμένη θετική στάση προς τη βία ως μέσο διαπαιδαγώγησης, επιβολής και επίδειξης ισχύος, καθορίζει το ειδικό φαινότυπο που ενδημεί σε μεγάλο αριθμό στην κρητική ενδοχώρα.
Αν σ όλα αυτά συνδυαστούν η άγνοια και η έλλειψη εκπαίδευσης για τα όπλα, έχουμε μια συνταγή πρόσφορη στην παραγωγή τραγωδιών, οι οποίες επαναλαμβάνονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Το κράτος με τις υπηρεσίες του ελάχιστα μπορεί να κάνει, όταν η κοινωνία σύσσωμη ανέχεται όταν δεν επικροτεί αυτές τις στάσεις.
Δεν υπάρχει λοιπόν περίπτωση η κατάσταση αυτή να αλλάξει στο προσεχές χρονικό διάστημα. Μπορούμε να συμβάλλουμε στη σταδιακή αλλαγή της στις επόμενες γενιές, αν όλοι, με προεξάρχοντες εκείνους που αποκαλούνται διαμορφωτές της κοινής γνώμης, που είναι τα άτομα με κοινωνική επιρροή καθώς και τα ΜΜΕ, κρατήσουν σθεναρά αρνητική στάση απέναντι στο φαινόμενο, με συγκεκριμένες πράξεις αποδοκιμασίας και αποφυγής εκδηλώσεων που ρίχνονται πυροβολισμοί. Όμως η ριζική αλλαγή νοοτροπίας απαιτεί χρόνο και σταθερή στάση. Είναι δύσκολη και μακρόχρονη διαδικασία, οπότε δυστυχώς, θα θρηνήσουμε και άλλα θύματα στο μέλλον.
