Τα παιδιά σου δεν είναι προέκτασή σου! Του Γιώργου Παπακωνσταντή

  • Δευτέρα, 6 Ιούλιος 2020 23:22
  • Editorial
Κανείς δε μαθαίνει να είναι γονέας από την κούνια του. Συνήθως προκύπτει και η έλευση του παιδιού αλλάζει ριζικά τη ζωή μας και προφανώς τη γεμίζει με άλλες ευθύνες.

Όλοι οι γονείς αγωνιούν για το πως μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Αν τρέφονται σωστά πρώτα από όλα, αν αναπτύσσονται σωματικά, ψυχικά και γνωστικά. Προφανώς δεν έχουν εκπαιδευτεί γι αυτό. Ότι λέει το ένστικτό τους, ότι έχουν μάθει από τους δικούς τους γονείς, από φίλους, άντε και από κανένα βιβλίο. Τώρα τελευταία βέβαια, πολλοί καταφεύγουν στο ίντερνετ, λες και περιμένουν να ανακαλύψουν κανένα manual πως να μεγαλώσετε τα παιδιά σας.

Καλές προθέσεις μπορεί να υπάρχουν, όμως τελικά πόσο ώριμοι είμαστε να μεγαλώσουμε παιδιά;

Ολοένα και περισσότερο βλέπουμε γύρω μας οικογένειες καθαρά παιδοκεντρικές, όπου οι βασιλιάδες, εκείνοι που τελικά παίρνουν αποφάσεις, είναι τα παιδιά. Όπου η προσπάθεια των γονιών “να μην τους λείψει τίποτα”, καταλήγει τελικά στην ανατροφή παιδιών όπου δεν υπάρχουν όρια, όπου τα παιδιά δε γνωρίζουν κανόνες, αλλά απλά εκφράζουν επιθυμίες και οι γονείς πρώτη και βασική υποχρέωση που θεωρούν ότι έχουν, είναι να ικανοποιούν τις επιθυμίες αυτές.

Άλλοτε πάλι, σπανιότερα, συμβαίνει το εντελώς αντίθετο. Τα παιδιά λειτουργούν σαν στρατιωτάκια, πειθήνια όργανα στις διαταγές των γονιών. Συχνά, οι γονείς υιοθετούν το ρόλο του καλού και του κακού, οπότε ο ένας τάσσεται με την πλευρά του παιδιού και ο άλλος, συνήθως ο μπαμπάς,
είναι ο αντίπαλος…

Η Ελληνική οικογένεια, είναι ιδιαίτερα παιδοκεντρική. Όμως αυτό έχει συνέπειες. Τα παιδιά μεγαλώνουν έχοντας μόνο δικαιώματα. Μεγαλώνουν με σημαντικές συναισθηματικές ελλείψεις, αφού η γνήσια συναισθηματική αλληλεπίδραση της οικογενειακής ομάδας, καταλήγει στην ικανοποίηση επιθυμιών για να μας “αφήσουν ήσυχους”. Συχνά στο πλαίσιο αυτό προστίθεται και μια ιδιότυπη ανταγωνιστικότητα μεταξύ γονέων στο σχολείο, ή με φίλους ή με συγγενείς και μπορεί κάποιες φορές έτσι άκριτα και χωρίς λόγο στο μέχρι χθες μοναδικό βλαστάρι μας να ισοπεδώνουμε την αυτοεκτίμηση γιατί ο “ξάδερφος ο Γιωργάκης πήρε καλύτερους βαθμούς”…
Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση όμως σημαίνει ευθυνόφοβοι ενήλικες, παθητικοί δέκτες της καθημερινότητας. Παιδιά χωρίς όρια, σημαίνει εγωιστές ενήλικες, αδύναμοι να καταλάβουν την πραγαμτική τους θέση στον κόσμο.

Ο βασικότερος μοχλός ανάπτυξης μια κοινωνίας είναι ο τρόπος που μεγαλώνει τα παιδιά της. Και βέβαια είναι άλλο να τα μεγαλώνεις για να υπηρετήσουν το όνειρο ή οτιδήποτε άλλο των γονιών και διαφορετικό να τα μεγαλώνεις για να γίνουν ευτυχισμένοι άνθρωποι, αυτόνομοι και δημιουργικοί, ενταγμένοι στο κοινωνικό σύνολο. Ίσως η δυσκολότερη δεξιότητα για τους Έλληνες, είναι η δεξιότητα εργασίας σε ομάδες. Η διαπραγμάτευση και ο συμβιβασμός.

Συχνά αυτό που λέμε “αγαπημένη οικογένεια” είναι μια περίεργη κατάσταση, όπου τα παιδιά εξαρτώνται βιοποριστικά από τους γονείς ακόμη και αν είναι 40 χρονών, ενώ οι γονείς εξαρτώνται συναισθηματικά από τα παιδιά τους, που είναι κοντά τους και στην ουσία κάτω από τον έλεγχο και την καθοδήγησή τους ακόμη και όταν είναι μεσήλικες.

Η – αρρωστημένη – αυτή κατάσταση αλλάζει άρδην όταν οι γονείς σε βαθιά γεράματα πια, είναι ανήμποροι και τα παιδιά τους θεωρούν υποχρέωσή τους να προσαρμόσουν τη ζωή τους στην περιποίηση του γέρου Πατέρα ή της Μητέρας, κάνοντας τα γηροκομεία είδος σπάνιο στην Ελλάδα, αλλά και ηθικά επιλήψιμο για μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας μας. Έτσι καταφεύγουν στη λύση της αποκλειστικής αλλοδαπής για την περιποίηση του υπερήλικα, ή την προσαρμογή της ζωής των μεσκόκοπων πια παιδιών στις ανάγκες του γονέα, παραιτούμενων συχνά από τις προσωπικές τους επιδιώξεις και επιθυμίες.

Σίγουρα η ιδιότυπη αυτή κοινωνική κατασκευή των οικογενειακών σχέσεων στην Ελλάδα, έχει και τα θετικά της, γιατί συχνά καταφέρνει να αναπτύσσει οικογενειακά δίκτυα αλληλεγγύης, όμως γενικά είναι ακριβώς αυτό που διαμορφώνει την ελλειμματική κοινωνική αλληλεγγύη και δημιουργεί αυτό που ονομάζουμε πελατειακό σύστημα οικογενειοκρατία και τοπικισμό.

Έτσι διαμορφώνεται μια κατά βάση συντηρητική κοινωνία που λειτουργεί συχνά ανορθολογικά και συλλογικοποιείται στη βάση μικροσυμφερόντων και οικογενειακών σχέσεων, οι οποίες με τη σειρά τους διαμορφώνουν πολιτικές ομαδοποιήσεις και διαχωρισμούς.

Ο τρόπος λοιπόν που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας , είναι ο βασικότερος παράγοντας για κάθε καλό και κακό που μας συμβαίνει. Οι αναγκαίες αλλαγές για τον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας από εκεί πρέπει να ξεκινήσουν.