Μια μίζερη Παιδεία...Του Γιώργου Παπακωνσταντή

  • Παρασκευή, 15 Μάιος 2020 10:25
  • Editorial

 Όλα είναι θέμα παιδείας. Το λέμε κάθε μέρα σε κάθε πρόβλημα. Η εκπαίδεση είναι τμήμα της παιδείας. Εντάσσεται στο γνωστικό-μαθησιακό αλλά και στο συμπεριφορικό πεδίο της γενικότερης παδείας που διαμορφώνει τον κάθε άνθρωπο. Στο γενικότερο πλαίσιο της παιδείας εντάσσονται η αγωγή από τους γονείς, οι επιδράσειςτου περιβάλλοντος και οι επιδράσεις από όλους τους αγωγούς κοινωνικοποίησης...Μέσα σε όλα αυτά, η εκπαίδευση  σε όλες τις μορφές, βαθμίδες και εκφάνσεις της, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας της παιδείας σε κάθε χώρα.

Όμως η εκπαίδευση στη χώρα μας πάσχει. Πάσχει σε πολλά και αυτό δε φαίνεται μόνο από τις χαμηλές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στις διάφορες διεθνείς αξιολογήσεις, φαίνεται και από τις γενικότερες εκδηλώσεις της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής στην Ελλάδα.

Ποιος όμως είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών στη διαμόρφωση της εκπαίδευσης και της παιδείας στη χώρα μας; Η γενική εικόνα δεν είναι καλή. Εκπαιδευτικοί που εκ των πραγμάτων είναι χαμηλά στην κοινωνική ιεραρχία, που αμοίβονται με χαμηλούς μισθούς, που πολλές φορές περιμένουν χρόνια να διοριστούν αφού έχουν γυρίσει τη μισή Ελλάδα ως αναπληρωτές. Εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας, οι οποίοι μέχρι πριν την έναρξη της οικονομική κρίσης του 2010, διορίζονταν αμέσως μετά την αποφοίτηση τους, με αποτέλεσμα οι παιδαγωγικές σχολές να είχαν εκτιναχτεί στη ζήτηση και στην υψηλή βαθμολογία, μόνο που το κίνητρο ήταν ο διορισμός, η τακτοποίηση  στο δημόσιο και όχι η επιθυμία πρωτίστως παιδαγωγικής καριέρας. Από την άλλη πλευρά, οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας είτε βρίσκονται εκεί από σπόντα είτε από αγάπη στο αντικείμενο, έχουν σπουδάσει Φιλολογία, μαθηματικά, φυσική, χημεία... Όμως έχουν διδαχθεί ελάχιστα ή καθόλου παιδαγωγικά. Πέρα από τα βασικά μαθήματα, η σωματική αγωγή, τα καλιτεχνικά ή άλλα μαθήματα γενικών γνώσεων είναι μονίμως υποβαθμισμένα. Βασικές γνώσεις του σύχρονου κόσμου δεν διδάσκονται στη δευτεροβάθμια.  Μέσα σ όλα αυτά, γονείς που δε σέβονται τους εκπαιδευτικούς εγκλωβισμένοι στη στρεβλή, ακραία παιδοκεντρική, λειτουργία της Ελληνικής οικογένειας.

Την ίδια στιγμή, η ζήτηση από γονείς και μαθητές για την κατάκτηση μιας θέσης στο Ελληνικό πανεπιστήμιο, σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια του σχολείου, έχει οδηγήσει στο μοναδικό φαινόμενο των φροντιστηρίων και στα ιδιαίτερα μαθήματα από την πρώτη δημοτικού...Μια βιομηχανία που ανθεί στη χώρα, τόσο περισσότερο όσο περισσότερο υποβαθμίζεται το σχολείο.

Όμως στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα, εμπλέκονται οι ίδιες κατηγορίες επαγγελματιών, οι εκπαιδευτικοί.  Τυχαίνει τις περισσότερες φορές  στα φροντιστήρια ή στα ιδιαίτερα, να υπάρχουν εκπαιδευτικοί "φωστήρες" με καθημερινή αξιολόγηση στον ανταγωνισμό της ικανότητας να περάσουν τους μαθητές τους στο πανεπιστήμιο. Παρόμοιος όμως ανταγωνισμός στο δημόσιο δεν υφίσταται, γι αυτό  βλέπουμε ότι στη Γ Λυκείου μετά το Μάρτιο συνήθως, οι μαθητές αγνοούν το σχολείο για να κερδίσουν χρόνο στο φροντιστήριο και στο διάβασμα...

Στην τριτοβάθμια, τα πράγματα είναι τα ίδια. Φοιτητές που μπορεί να πέτυχαν τυχαία στη σχολή τους, αφού δεν ήταν η πρώτη τους επιλογή, καθηγητές που έχουν εκλεγεί συχνά με βάση τις ιδεολογικές ή παρεϊστικες διασυνδέσεις τους, κανένας σεβασμός στους χώρους και στις ακαδημαϊκές διαδικασίες, υποβαθμισμένη έρευνα, καταλήψεις, άκρατη κοματικοποίηση και ένα σωρό άλλα. Οι περισσότεροι παλεύουν για το χαρτί και όχι για την επιστήμη...

Όλα αυτά συσσωρεύουν δυστυχώς μόνο προβλήματα, τα οποία αναπαράγονται. Αναπαράγονται οι ανισότητες και τα κακώς κείμενα. Ο μαθητής που τελειώνει το σχολείο μέσα σ αυτές τις συνθήκες και θα τελειώσει και το πανεπιστήμιο στις ίδιες συνθήκες, γίνεται και ο ίδιος μέρος της ίδιας διαδικασίας ώς καθηγητής ή δάσκαλος μετά.... Είναι όλοι ίδιοι; Προφανώς όχι. Υπάρχουν αρκετές φωτεινές εξαιρέσεις φωτισμένων δασκάλων σε όλα τα επίπεδα, οι οποίες όμως χάνονται στη γενική μιζέρια και μετριότητα. Έτσι  δεν αρκούν να βελτιώσουν τα πράγματα. Απλώς λειτουργούν ως άλλοθι.

Χρόνια τώρα τα πράγματα διαμορφώνονται κάπως έτσι και βέβαια, οι εκάστοτε υπουργοί παδείας έχουν να παλέψουν με μια λερναία ύδρα, η οποία τρέφεται από το σύστημα αυτό, ως έχει. Ένα σύστημα στο οποίο βολεύονται πολλοί, γιατί όχι και οι ίδιοι, σε ένα πλαίσιο χαμηλών προσδοκιών.

Το διαχρονικό αίτημα της αύξησης των διορισμών, της μείωσης των ωρών διδασκαλίας, και της αντίστασης σε κάθε καινοτομία και νέα πρακτική, δείχνει άλλο ένα κλασσικό πρόβλημα της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Το κλασικό αυτό πρόβλημα είναι ότι οι δημόσιοι φορείς στην Ελλάδα, λειτουργούν πρώτιστα για να εξυπηρετούν τους φορείς τους και όχι τους πολίτες. Χρειάζονται ριζικές αλλαγές. Η παιδεία δεν αλλάζει με τις αλλαγές υπουργών, αλλάζει με τις αλλαγές -όσο επώδυνες και αν είναι – του διδακτικού προσωπικού πρώτιστα και των διδακτικών προτύπων. Είναι αδιανόητο το 2020, να γίνεται ακόμη συζήτηση για την αξιολόγηση των οποιονδήποτε δημόσιων λειτουργών σε μια χώρα που θέλει να λέγεται δημοκρατική και σύγχρονη. Είναι αδιανόητο αντί οι εκπαιδευτικοί να πρωτοπορούν σε νέες μεθόδους διδασκαλίας, απλά να αντιστέκονται ενάντια σε κάθε τι καινούριο.

Ένα είναι σίγουρο, ότι μια μίζερη παιδεία συντίθεται από μίζερους συντελεστές...Και δεν είναι οι μαθητές!