Παιδιά και γονείς, ακούσιοι θύτες και θύματα...Του Γιώργου Παπακωνσταντή

  • Τρίτη, 11 Φεβρουάριος 2020 16:50
  • Συντακτική Ομάδα
  • Οικογένεια

Είναι δύσκολο να είσαι γονιός. Κανείς δε σου το μαθαίνει, εκτός από το ίδιο το παιδί σου που γίνεται τελικά και ο “δάσκαλός σου”.

Όμως ο ρόλος του γονιού είναι προδιαγεγραμμένος τόσο μέσα από το ένστικτο, όσο και μέσα από την κοινωνικοποίηση και τις διαδικασίες που αυτή διαδραματίζει προκειμένου να διατηρείται η κοινωνία σε σύνδεση.

Το πρώτο πράγμα που δημιουργείται στη σχέση γονιού με το παιδί του είναι σχέση εξάρτησης του ενός από τον άλλο. Η ενστικτώδης αρχικά γονεϊκή αγάπη, αλλά και η αγάπη του παιδιού προς τον γονιό του, εξελίσσεται σε συναισθηματική σχέση βαθιά και άρρηκτη που βοηθά και τους δύο στην αυτονομία και την αυτοπραγμάτωσή τους, εκτός εαν...

Υπάρχουν πολλά “εκτός εαν”, σ αυτή τη σχέση, ειδικά στη δική μας κοινωνία.

Το βασικότερο είναι αν η συναισθηματική ωριμότητα των γονιών είναι τέτοια, ώστε να μπορούν να διαχειριστούν τη συναισθηματική τους εξάρτηση από τα παιδιά τους και να μην τα θεωρούν προέκταση του εαυτού τους.

Σ´ αυτή την περίπτωση μπλέκουν τη σχέση με το παιδί τους με τις δικές τους υστερήσεις και αδυναμίες και χειραγωγούν τα παιδιά στη σχέση τους, ώστε να ικανοποιούν ανάγκες που στην ουσία έχουν οι ίδιοι.

Προκειμένου να το καταφέρουν αυτό, δημιουργούν σημαντικές στρεβλώσεις στον τρόπο που λειτουργεί μαι οικογένεια, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις τόσο στα παιδιά τους όσο και στους ίδιους.

Οι ποιο συνηθισμένες στρεβλώσεις είναι παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς όρια, που είναι ασύδοτα, που εκδηλώνουν έτσι αγένεια, εγωισμό, ναρκισσισμό. Παιδιά που δυσκολεύονται να δουλέψουν συνεργατικά σε ομάδες, να σέβονται και να αποδέχονται τους άλλους. Συμβαίνει επίσης και το αντίθετο, παιδιά που μεγαλώνουν σε “χρυσό” κλουβί, μέσα σε ένα τεράστιο “ΜΗ!”, στα οποία ψαλιδίζεται η αυτοπεποίθηση και η ικανότητα να διαχειρίζονται ως ενήλικες, τα του εαυτού τους. Παιδιά που υφίστανται βία, θύματα φοβικών ή και ιδεοληπτικών γονέων.

Συχνά επίσης, η έλειψη ποιοτικού χρόνου των γονιών με τα παιδιά τους, δημιουργεί συναισθηματικά παραμελημένα και στερημένα από αγάπη πλάσματα, με μόνιμη την ανάγκη για επιβεβαίωση και διαρκή αναζήτηση -συχνά με λάθος τρόπο-αγάπης αλλά και ένταξης σε διάφορες ομάδες όχι πάντα θετικές. Τις βλέπουμε τις ομάδες αυτές σχεδόν καθημερινά στις ειδήσεις...

Η συναισθηματική αυτή στέρηση συνοδεύεται συχνά από υπεραφθονία καταναλωτικών αγαθών ως υποκατάστατα των “ενοχών” των γονέων, διαμορφώνοντας έτσι χαρακτήρες που επικεντρώνονται στο “έχω” και όχι στο “είμαι”.

Για να μην πούμε τη βασανιστική παραμονή εντός ενός αποτυχημένου γάμου των γονέων με άλλοθι "να μη πληγώσουν τα παιδιά", στα οποία όμως ασυνείδητα φορτώνουν με όλο το θυμό και τις υστερήσεις τους.

Σε αρκετές περιπτώσεις η υπεραπασχόληση των παιδιών με δραστηριότητες, συγκαλύπτει αδυναμία των γονέων να δώσουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά τους, τα οποία πρέπει να έχουν χρόνο να παίζουν αλλά να αφήνονται και να βαριούνται σε κάποιες περιπτώσεις, ώστε να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα και η φαντασία τους.

Το να τελειώνει το παιδί 2 το μεσημέρι το σχολείο και να αρχίζει μετά ο μαραθώνιος των ξένων γλωσσών 3-5, (συνήθως 2 γλώσσες, μία δεν θεωρείται αρκετή...), 5-6 πιάνο, 6-7 χορός και στη συνέχεια κάποιο άθλημα, δεν είναι ότι καλύτερο. Έτσι τα παιδιά γίνονται στην ουσία θύματα είτε της ανταγωνιστικότητας των γονιών, (ότι δεν κατάφερα εγώ να το καταφέρει το βλαστάρι μου) είτε της ασυνείδητης βαρεμάρας τους να ασχοληθούν με τα παιδιά, είτε μιας “καλής” πρόθεσης, να εφοδιάσουν τα παιδιά τους με όλες εκείνες τις δεξιότητες για να τα καταφέρουν στη ζωή, ξεχνώντας όμως ότι σκοπός είναι να έχουν ευτυχισμένα παιδιά και όχι χαλύβδινες μηχανές μάθησης.

Από την άλλη, τα σύστημα εκπαίδευσης δε βοηθά καθόλου μια που είναι στοχευμένο στην γενικευμένη αποστήθιση, στη μαζική μάθηση με αδυναμία διερεύνησης των κλίσεων και των ταλέντων των παιδιών, με αποκλεισμό σχεδόν μαθημάτων ιδιαίτερα χρήσιμων για μια ευτυχισμένη και υγιή ζωή, όπως είναι η γυμναστική, τα καλιτεχνικά ή τα μαθήματα γενικών γνώσεων ζωής.

Έτσι παράγουμε πτυχιούχους που δεν έχουν τις ψυχολογικές δεξιότητες του επαγγέλματός, (π.χ. μπορεί να είναι άριστος φιλόλογος, αλλά ακατάλληλος δάσκαλος...) ή που απλά προβάλλουν έναν τίτλο σπουδών, χωρίς όμως να είναι πραγματικά καλλιεργημένοι καί χωρίς την αντίστοιχη επιστημονική κατάρτιση, αφού στόχος είναι το χαρτί...

Είναι όμως γεγονός ότι παιδιά που μεγαλώνουν έτσι, διαμορφώνουν μια στρεβλή κοινωνία ενηλίκων, όπου ο ορθολογισμός, η έρευνα, η συνεργατικότητα, ο αλτρουισμός, η καινοτομία, η δημιουργικότητα, ο διάλογος, ο αλληλοσεβασμός, είναι είδη σε ανεπάρκεια και έχουν σαν αποτέλεσμα μια κοινωνία οπισθοδρομική, βουτηγμένη στην άγνοια και στα στερεότυπα. Μια κοινωνία  φοβική που  μονίμως διακατέχεται από ένα συναίσθημα “αδικίας”, και άρα μνησικακίας για τους επιτυχημένους,  αφού το “παιδί” των 30 χρονών, που εξακολουθεί να μένει με τους γονείς του, περιμένει, πάντα περιμένει, μια “θέση” κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του, κοντά στο σπίτι του, οπωσδήποτε γραφείου και να μην έχει και πολλές απαιτήσεις, γιατί εξαιτίας των “προσόντων” του, δεν πρέπει να δουλεύει και πολύ... Επιπλέον, αυτά τα ίδια τα παιδιά ως γονείς αργότερα, αναπαράγουν το ίδιο μοντέλο, αφού αυτό ξέρουν, αυτό εμπιστεύονται.

Το brain drain στην Ελλάδα, δεν αφορά μόνο εκείνους τους νέους που φεύγουν για να αναζητήσουν την τύχη τους αλλού, οι οποίοι συνήθως είναι και αυτοί που έχουν δυνατότητες να ξεφύγουν από αυτό το φαύλο κύκλο. Αφορά πολλούς περισσότερους, οι οποίοι παρόλο που θα μπορούσαν να “στίψουν την πέτρα” έχοντας το μυαλό και τις δυνατότητες από γεννησιμιού τους, εγκλωβίζονται από τον τρόπο που η “Αγία” Ελληνική οικογένεια μεγαλώνει τα παιδιά της αλλά και τον τρόπο που το κράτος επενδύει στη νέα γενιά.

Είναι δύσκολο να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, αλλά κάποτε πρέπει να γίνει...