Η Ελληνίδα μάνα και η παιδοκεντρική οικογένεια.

  • Κυριακή, 10 Φεβρουάριος 2019 19:40
  • Συντακτική Ομάδα
  • Editorial

Γράφει ο Γιώργος Παπακωνσταντής

Η Ελληνίδα μάνα είναι  εκείνη που θεωρεί ότι είναι η καλύτερη μάνα του κόσμου. Ότι θυσιάζεται για τα παιδιά της, ότι σκέφτεται το καλό τους πολύ πριν το σκεφτούν αυτά. Ότι χωρίς αυτήν δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσουν. Η Ελληνίδα μάνα έχει καταγραφεί στις Ελληνικές ταινίες, έχει καταγραφεί από ψυχολόγους και ψυχιάτρους, καταγράφεται κάθε μέρα στις καθημερινές μας συνήθειες. « Να πάρει ζακέτα μη μου  κρυώσει  το παιδί…» 35 χρονών και βάλε, αλλά παιδί είναι.

Να κανονίσει τι θα σπουδάσει το «παιδί», που θα μείνει το «παιδί». «Να ρθεις εδώ γιατί να πληρώνεις σπίτι…». Αγωνίζεται να περάσει το παιδί στο πανεπιστήμιο στην ίδια πόλη μη τυχόν και της φύγει. Και αν πάει σε άλλη πόλη να γεμίσει τάπερ για το παιδί.  

Θέλει να ξέρει με  ποια θα βγει το παιδί, αν και  καμιά δεν είναι αντάξιά του κανακάρη της. Να σκεφτεί αυτή πρώτη, τη στρατηγική ζωής του, να σκεφτεί πολύ πριν από αυτόν  ποια του ταιριάζει, να μην αφήσει εύκολα την εξουσία της, χειραγωγώντας μέσα από την τρυφερότητά της, τις παρεμβάσεις της, τη μαγειρική της αλλά και τη δήθεν θυσία της, τα παιδιά της. Συχνά είναι τόσο δυναμική στη διεκδίκηση της κυριαρχίας της μητρικής της σχέσης, που «σπρώχνει» τον άνδρα σε δευτερεύοντα ρόλο

Η Ελληνίδα μάνα, η Ελληνική οικογένεια, είναι απίστευτα παιδοκεντρική. Οι πραγματικοί «αφέντες» είναι τα παιδιά, ιδιαίτερα τα αγόρια, σε  μια ιδιότυπη σχέση με τους γονείς τους που προβάλλουν τον εαυτό τους σ αυτά.

 Η οικογένεια «επιτυγχάνει» μέσα από την ενδυνάμωση του παιδικού εγώ. Του αγοριού, ως άντρα-αφέντη με υπερεκτιμημένες ικανότητες  που όλοι τον υπηρετούν και της κόρης-πριγκίπισσας που νομίζει ότι όλοι και όλα, πρέπει να περιστρέφονται γύρω της.

Από το «Μάνα φέρε μου ένα ποτήρι νερό», που η μάνα τρέχει να ικανοποιήσει την επιθυμία-διαταγή, πιστεύοντας ότι έτσι  ικανοποιεί το ρόλο της, μέχρι τη μικρή πριγκίπισσα που κορδώνει στον καθρέπτη μαζί με τη μάνα για το πόσο όμορφη είναι και πόσο οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να το αποδεχτούν, διαμορφώνονται χαρακτήρες εγωιστές. Διακρίνονται από έντονη ατομικότητα, με αδυναμία κατανόησης του άλλου, χωρίς ενσυναίσθηση και με ανικανότητα συνεργασίας, ή εργασίας σε ομάδες.

Διαμορφώνονται επίσης  αγόρια «ευνουχισμένα» με αδυναμία να αυτονομηθούν και να ζήσουν τη δική τους ζωή, ενώ το κυριότερο, δημιουργούνται χαρακτήρες –κυνηγοί δικαιωμάτων χωρίς ευθύνη και χωρίς υποχρεώσεις απέναντι στους άλλους, με πολλές ματαιώσεις που οδηγούν σε ένα μόνιμο θυμό και σε μια διαρκή αίσθηση «αδικίας» σε σχέση με νομιζόμενα υπερβολικά δικαιώματα.

Δεν είναι προφανώς όλες οι περιπτώσεις   έτσι, όμως είναι τόσο γενικευμένη η κατάσταση, που έχει διαμορφώσει συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Οι νέες γενιές δυσκολεύονται. Δυσκολεύονται πολύ σε απλά πράγματα. Μπορεί να έχουν δυο-τρία πτυχία, αλλά δεν ξέρουν πώς να συνεργαστούν σε μια ομάδα, ή να βιδώσουν μια λάμπα. Μπορεί να δουλεύουν σε κάποια δουλειά, αλλά δεν είναι σε θέση να θέσουν αυτόνομους στόχους και να ξεδιπλώσουν τις πραγματικές τους επιθυμίες.

Σε πολλές περιπτώσεις έχουν παραπλανηθεί προχωρώντας σε ατελέσφορες επαγγελματικές επιλογές παρασυρμένοι από όνειρα γονιών, θείων, παππούδων κλπ.  Πολλοί νέοι και νέες σπουδάζουν τις σχολές που θα ήθελαν οι γονείς, όχι οι ίδιοι. Αρκετοί συνεχίζουν τη δουλειά των γονιών. Φαρμακοποιός ο πατέρας; Φαρμακοποιός ο γιός ή η κόρη. Χωρίς να είναι πάντοτε κακό αυτό, ας αναρωτηθούμε πόσα νεανικά όνειρα πνίγονται στους ωκεανούς των επιθυμιών των γονιών.

 Έτσι τα πράγματα είναι αντιφατικά. Ενώ η Ελληνική οικογένεια είναι παιδοκεντρική, κυρίως στην ανατροφή και στη φυσική υποστήριξη, στην πραγματικότητα  αυτή η ασφυκτική υποστήριξη των γονέων, καταλήγει συνήθως σε χειραγώγηση με γνώμονα τα δικά τους όνειρα και επιθυμίες, καθιστώντας αδύνατη την αυτονόμηση των παιδιών και την ανάπτυξη των ταλέντων και των επιθυμιών τους. Για να μη μιλήσουμε για το γονικό ανταγωνισμό όπου οι γονείς ανταγωνίζονται ποιο παιδί έχει τις καλύτερες επιδόσεις, ποια παιδιά πετυχαίνουν σε αθλήματα, ή κάνουν τις περισσότερες δραστηριότητες. Και βέβαια όλα αυτά συχνά ξεσπούν στις ενδοσχολικές σχέσεις, όπου γονείς δεν σέβονται δασκάλους αφού τα καμάρια τους είναι υπεράνω αξιολόγησης, νόμων και κανονισμών.

Έτσι γονείς και παιδιά βρίσκονται κάτω από διαρκή ψυχολογική πίεση, σε μια αλληλοεξάρτηση αναγκών προβολής, επιβράβευσης και ανταγωνισμού.

Αυτονόητο είναι βέβαια ότι αυτά τα παιδιά ως γονείς, φροντίζουν να αναπαράγουν την ίδια κατάσταση, έχοντας τα πρότυπα των γονιών τους 

Σε μια ισορροπημένη οικογένεια είναι ανάγκη οι γονείς να τονώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών, αλλά όχι τον εγωισμό. Πρέπει να εστιάζουν στην ικανότητα να αυτονομηθούν και να φύγουν από κοντά τους και  να μπορούν να ζήσουν σαν να μην υπάρχουν οι γονείς. Να μπορούν να συνυπάρχουν με τους άλλους και να είναι  δικές τους οι επιλογές  για τη ζωή τους. Με δικαιώματα, υποχρεώσεις, ευθύνη, αξιοπρέπεια, σεβασμό στους άλλους, συνεργατικότητα και κυρίως εσωτερική ισορροπία

Δυστυχώς, προς το παρόν η Ελληνική Οικογένεια παράγει σε μεγάλο βαθμό ανασφάλεια και αδυναμία που δε συνάδουν με υπερανεπτυγμένα εγώ και ναρκισσισμούς. Κατά συνέπεια, παράγει ματαιώσεις και εν τέλει  θυμό στα νέα της μέλη. Και όλα αυτά έχουν συνέπειες ευρύτερες στην Ελληνική Κοινωνία. Συνέπειες κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές. Συνέπειες που διαμορφώνουν με μη ευνοϊκούς όρους, το μέλλον μας.