Συνέντευξη στον Παναγιώτη Βουρδουμπά*
"Ο πολιτισμός μας είναι η περισπωμένη του κόσμου"
Σε έναν καλλιτέχνη του διαμετρήματος του δεν σε μαγεύει μόνο η δεξιοτεχνία στο όργανο που υπηρετεί, αλλά ολόκληρη η προσωπικότητά του. Είναι η Ρεθεμνιώτικη λεβεντιά του, η αυθεντική ψυχή του και αυτή η λάμψη της δημιουργικότητας στα μάτια του που σε καθηλώνει .. Όταν μιλάει για την προσωπική του ιστορία, είναι λιγομίλητος. Όταν μας περιγράφει τις μουσικές του εμπειρίες, λύνεται η γλώσσα του. Όταν πιάνει στο στόμα του την παράδοση, την ιστορία, τον πολιτισμό μας, τα μάτια του αστράφτουν. Για να μας θυμίσει πώς δίπλα στις πολυεπίπεδες χρεοκοπίες μας, υπάρχει ακόμα κάτι πλούσιο και ζωντανό, που όσο πιο γνήσιο παραμένει, τόσο περισσότερο αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως υπερπολύτιμο οικουμενικό αγαθό. Κάτι για το οποίο αξίζει να αισθανόμαστε περηφάνια: Τόσο απλά.
Αγαπημένε μου φίλε Nίκο Σωπασή καταρχήν να σε ευχαριστήσω ιδιαίτερα που δέχτηκε να μου παραχωρήσεις αυτήν την συνέντευξη για το cretewoman και κατά δεύτερον να θα σου ζητήσω να μου πεις λίγα βασικά πράγματα για σένα..
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν:
Π.Β. Από πότε ξεκίνησες να παίζεις λύρα και σε τι ηλικία ;
.Ν.Σ Θέλω Λοιπόν φίλε Παναγιώτη να σου πω ότι η ηλικία η οποία ξεκίνησα ήταν 15 χρονών και είμαι αυτοδίδακτος πάνω στο δοξάρι.
Π.Β.. Είχες κάποιο δάσκαλο δίπλα σου ή πάντα μόνος σου;
Ν Εγώ ασχολήθηκα Από μικρός Ξεκίνησα από κοπέλι γιατί ο πατέρας έπαιζε λύρα στο χωριό. ο δάσκαλος που είχα δίπλα μου Λοιπόν ήταν ο πατέρας μου και μόλις έπαιξα ένα κομμάτι μία φορά μου έκανε την παρατήρηση ότι έπαιζα λάθος. Εγώ φοβήθηκα και μου έπεσε η Λίρα κάτω και κόντεψε να σπάσει έφαγα ξύλο.. Λοιπόν φίλε Παναγιώτη.εγω έπαιξα επαγγελματικά στα 15 μου χρόνια.
Π.Β.. Απ’ ότι μου λες, δάσκαλο δεν είχες, από μικρός ξεκίνησες και έγινες αμέσως γνωστός, άρα ο καλλιτεχνικός σου δρόμος ήταν εύκολος, δεν είχες δυσκολίες ούτε κουράστηκες ιδιαίτερα να σπουδάσει το όργανο ?
Ν.Σ Δεν ήταν καθόλου εύκολος το αντίθετο μάλιστα ήταν πολύ δύσκολος κια για να σε εμπιστευτούν έπρεπε να παίζεις καλά και να σέβεσαι το κόσμο ...
Π.Β.. Από τους μεγάλους Κρητικούς της εποχής εκείνης, μουσικούς ή μαντιναδολόγους είχες επηρεαστεί; Έχεις συνεργαστεί με τους παλιούς, μεγάλους πρωτομάστορες της παραδοσιακής Κρητικής μουσικής στην καριέρα σου; τι το ιδιαίτερο συνάντησες σε τέτοιες συνεργασίες?
Ν.Σ από αυτές τις συνεργασίας που έκανα έμαθα να Σέβομαι το πάλκο αυτή είναι μεγάλη ιστορία το πάλκο.. ο τρόπος που κάθεσαι στο πάλκο παίζει ρόλο στα μάτια του κόσμου..
Π.Β.. Μετά από τόσα χρόνια διαδρομής στη μουσική, στο στίχο και στο τραγούδι, ποιο ήταν το πιο ωραίο σημείο της πορείας σου;
Ν.Σ θα σου πω μια ιστορία που έγινε στην πορεία της μουσικής διαδρομής μου... Μια φορά λοιπον στο Ηράκλειο μπήκα σε μαγαζί και ζήτησα τον δίσκο με την ροδαριά 45 στροφών έτσι τότε..από ένα μαγαζί που πουλούσε δίσκους. Λέω λοιπόν στον μαγαζάτορα ότι θέλω να αγοράσω 15 κομμάτια του Νίκου Σωπασή την ροδαριά..Ο μαγαζάτορας δεν με ήξερε βέβαια ότι ήμουν ο Νίκος ο Σωπασής, και μου είπε λοιπόν ότι εξαντλήθηκαν όλα και τα 2.000 κομμάτια που είχε. και μόλις του είπα λοιπόν ότι ήταν ήμουν ο Νίκος ο σωπασής ο μαγαζάτορας τρελάθηκε . Πήρα λοιπόν τηλέφωνο την εταιρεία μου την Philips για να στείλει άλλα 3.000 κομμάτια αλλά η εταιρεία μου είπε ότι είχαν μείνει μόνο 700. ζήτησα να κοπούν και άλλα κομμάτια για να σταλούν στην Κρήτη στο μαγαζί του..και θα σου πω φίλε Παναγιώτη και ποιανού ήταν οι στίχοι για την ροδαριά. Ήταν λοιπόν τουΤρούλη του Κώστα είναι αυτός που μου έδωσε τις μαντινάδες για αυτό το μεγάλο τραγούδι τη ροδαρια.. το 1973 σε ηλικία 30 χρόνων..
Κάποτε λοιπόν στην "Αρετούσα" ζήτησα τη γνώμη του κοινού στο μαγαζί όπου έπαιζα από τον κόσμο να παίξω να ακούσει το νέο τραγούδι, με με τίτλο "η Ροδαρια". Το έπαιξα λοιπόν και γίνηκε ένα μαγαζί άνω κάτω.
Π.Β.. Νίκο πόσους δίσκους έχεις βγάλει περίπου;
Ν.Σ δεν θυμάμαι αλλά πρέπει να είναι καμιά δεκαπενταριά
Π.Β.. Ποιο είναι το αγαπημένο σoυ τραγούδι, από αυτά που έχεις γράψει ή μουσικό θέμα;
Ν.Σ το αγαπημένο μου τραγούδι είναι "Περνά ο καιρός μα μέσα μου τίποτα δεν αλλάζει"
Π.Β.. Με ποιους παλιούς καλλιτέχνες έχεις επηρεαστεί μουσικά εννοώ ?
Ν.Σ από τους μεγάλους έχω επηρεαστεί από τον Σκορδαλό η λύρα του και αυτού ήταν μελωδική όπως και του κλάδου του Λεωνίδα. για εμένα λοιπόν φίλε Παναγιώτη, ο καλύτερος μελωδικός λυράρης ήταν ο Λεωνίδας ο Κλάδος...
Π.Β.. Αν ήταν να διαλέξεις ένα πράγμα, λύρα, στίχος, τραγούδι… τι θα διάλεγε
Ν.Σ Την λίρα και μόνο...
Π.Β.. Ασχολείσαι ενεργά ακόμα με τα μουσικά πράγματα, δηλαδή παίζεις σε γάμους αν σε καλέσουν;
Ν.Σ σε γάμους πάω αλλά στο μαγαζιά αποφεύγω να μπω.. Διότι τα μαγαζιά τα έχουν καταστρέψει οι καινούργιοι καλλιτέχνες..
Π.Β. Σε έχουν τιμήσει από τον τόπο σου; Έχουν κάνει εκδηλώσεις για εσένα;
Ν.Σ Όχι ακόμη
Π.Β. Ναι, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αυτοσχεδιάζεις εσύ, που είναι χαρακτηριστικός και στη δισκογραφία σου, στο δεν θα έπρεπε να είναι αντικείμενο μελέτης για κάποιες μουσικές σχολές;
Ν.Σ Δεν θέλω να συγκριθώ καθόλου όλοι είναι το ίδιο πράγμα..Φίλε Παναγιώτη από την Παράδοση δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτα..
Π.Β. Μια συμβουλή για τους νέους που ασχολούνται με τη παραδοσιακή μουσική και την παράδοση γενικά;
Ν.Σ Nα προσέχουν αυτό που κάνουμε πρώτα... να προσέχουν το πάλκο.. θα σου πω μία φορά έπαιζα στα Χανιά και γινόταν σεισμός στα βραχάκια. και και έρχεται μία δημοσιογράφος και με ρώτησε για τις ευθύνες μου στην Κρητική μουσική και της απάντησα ότι μειονεκτώ γιατί αντιλαμβάνομαι τις ευθύνες που έχω πάνω στο πάλκο...
Και ένα υστερόγραφο : Aμα φύγουν οι παλιοί έχουνε τελειώσει όλα.
Π.Β. Σε κολάκεψε η δόξα;…σου άρεσε που σε αναγνώριζε ο κόσμος;
Ν.Σ Εγώ ποτέ μου δεν το πήρα πάνω μου. Ας είναι καλά ο κόσμος που μου συμπαραστέκεται με αγαπάει που με χειροκροτούσε που με αγκάλιαζε και ειδικά στην Αμερική..
Π.Β. Στην καλλιτεχνική σoυ πορεία τι θυμάσαι, τι σου άρεσε πιο πολύ;
Ν.Σ .Θα σου κάνω μια μικρή αφήγηση: Όταν λοιπόν με τον μεγάλο τον Νίκο Μανιά πήγαμε καλεσμένοι στον Καναδά, στο μαγαζί που παίζαμε και ήταν ασφυκτικά γεμάτο με 1.000 άτομα, λέω λοιπόν στον Νίκο το Μανιά να τραγουδήσουμε το Πότε θα κάνει ξαστεριά ..Μόλις λοιπόν το τελειώσαμε το τραγούδι ο κόσμος που ήταν εκεί στο μαγαζί, μπήκε στη σειρά και ανέβηκε πάνω στο πάλκο και μας χάριζαν 50 δολάρια ο καθένας τους και είχαν μπει στη σειρά πάνω από 250 άτομα..λες και χαρίζανε σε γάμο.
Π.Β Λοιπόν σε ερώτησή μου προς τον Νίκο Σωπασή του λέω πόσα χρήματα έβγαλαν εκείνη τη βραδιά και μου απήντησε 25.000 δολάρια .
Και μετά λοιπόν Του λέει ο Νίκος Μανιάς ε κακομοίρη Σωπασή μα εσύ δεν κατ έχεις την αξία σου..
15. Νίκο θα σου αναφέρω δυο ονόματα καλλιτεχνών που έχουν φύγει από την ζωή μίλησε μου ξεχωριστά για τον καθένα. Μανώλης Κακλής.. Νίκος Μανιάς..
Ν.Σ Ο Μανώλης Κακλής ήταν ένας εξαίρετος άνθρωπος παλιός φίλος σπουδαίος τραγουδιστής τι να πούμε..Κρίμα που έφυγε τόσο νωρίς είχε πολλά να προσφέρει ακόμα.... Ο Μανιάς Άστον αυτόν δεν ξαναβγαίνει Κρήτη τέτοιο τραγουδιστή.´ Έσπασε το καλούπι φίλε Παναγιώτη ..Ο Μανιάς έτσι όπως κουβεντιάζαμε τώρα έτσι Τραγουδούσε, χωρίς να κοκκινίζουν οι φλέβες του στο πρόσωπό του. Λοιπόν δικαίως ήταν το αηδόνι της Κρήτης.
17. Νίκο στη ζωή όλων μας υπάρχουν κομβικές στιγμές που προσδιορίζουν την πορεία μας .. Ποιο ήταν η δική σου κομβική στιγμή;
Ν.Σ Ποιο να σου πω τώρα είναι να πρωτοθυμηθεί κανείς πάρα πολλά σημεία και στην Αμερική και στην Αθήνα σε Αυστραλία σε πάρα πολλά σε πάρα πολλά σημεία Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς..
Π.Β.Νίκο Σωπασή σε ευχαριστώ πολύ, Είναι πολύ μεγάλη η χαρά που μου παραχώρησες για το cretewoman αυτή τη συνέντευξη και η τιμή ακόμη μεγαλύτερη βέβαια……
Ν.Σ.Καταρχάς φίλε Παναγιώτη να σε ευχαριστήσω για τη συνέντευξη αυτή που έκανα μαζί σου το χάρηκα ιδιαίτερα και στην όμορφη παρέα σου που ήρθατε σήμερα στο κονάκι μου μαζί με τον Γιώργη τον Βογιατζή. και σας εύχομαι πάντα χαρές και καλές συνεντεύξεις
Αυτός λοιπόν ήταν ο Νίκος ο σωπασής.
