Ποια είναι τα σημάδια στην συμπεριφορά των αγαπημένων σου προσώπων που μπορεί να φανερώνουν μια πρώιμη κατάσταση που συνδέεται με το Αλτσχάιμερ;
1 Εκνευρισμός και αλλαγές διάθεσης
Είναι συχνό, κάποιος που πάσχει από Αλτσχάιμερ να δείχνει εκνευρισμένος ή σε υπερδιέγερση. Μπορεί να κινείται συνεχώς ή να βηματίζει νευρικά, να αναστατώνεται σε κάποια μέρη ή να «κολλάει» σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Ο εκνευρισμός συνήθως είναι αποτέλεσμα του φόβου, της σύγχυσης, της κόπωσης και της συνεχούς προσπάθειας του ανθρώπου να βγάλει νόημααπό έναν κόσμο που δεν έχει πια νόημα, εξηγεί η Lisa P. Gwyther, συν-συγγραφέας του The Alzheimer’s Action Plan: A Family Guide. Εκτός από τον εκνευρισμό, οι γρήγορες εναλλαγές της διάθεσης χωρίς εμφανή λόγο, αποτελούν μία ακόμη ένδειξη άνοιας.
2 Μειωμένη κρίση και αλλαγή προσωπικότητας
Ένας άνθρωπος με Αλτσχάιμερ θα αρχίσει να φέρεται και να δρα με τρόπους που θα φαίνονται ανόητοι, ανεύθυνοι ή ακόμη και ανάρμοστοι και θα είναι εμφανώς διαφορετικοί από την προηγούμενη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, μπορεί να ντύνεται ακατάλληλα για τις καιρικές συνθήκες ή να μην μπορεί να εκτιμήσει εάν κάτι είναι ασφαλές ή όχι.
«Οι αρχικές αλλαγές στην κρίση, συνήθως έχουν σχέση με τα χρήματα.Έτσι, άνθρωποι που συνήθως είναι πολύ προσεκτικοί με τα οικονομικά τους θα αρχίσουν να ξοδεύουν χρήματα με μη οικείο για εκείνους τρόπο, όπως για παράδειγμα να κάνουν αγορές από την τηλεόραση, ή να μην πληρώνουν τους λογαριασμούς τους επειδή πιστεύουν πως κάποιος προσπαθεί να τους εξαπατήσει» εξηγεί η ειδικός.
3 Σύγχυση με το χρόνο ή τον τόπο
Ο αποπροσανατολισμός αναφορικά με το χρόνο ή τον τόπο, όπως να ξεχνάει κάποιος πού ζει, να χάνεται εύκολα και να μην θυμάται τη μέρα, την εποχή και το πέρασμα του χρόνου, είναι κάτι που συμβαίνει συχνά σε ανθρώπους με Αλτσχάιμερ.
«Το πραγματικό πρόβλημα με τη νόσο αυτή είναι η αντίληψη του χρόνου»εξηγεί η Gwyther. «Πέντε λεπτά μπορεί να φαίνονται ώρες για κάποιον με Αλτσχάιμερ, οπότε μπορεί ο σύζυγος να νομίζει πως η γυναίκα του λείπει για ώρες ή για εβδομάδες, ακόμη κι αν απουσιάζει από κοντά του λίγα μόνο λεπτά, ή μπορεί να πει στο εγγόνι του ότι έχει χρόνια να το δει, ακόμη κι αν τον είχε επισκεφθεί την προηγούμενη ημέρα».
4 Δυσκολία στην επικοινωνία
Καθώς εξελίσσεται η άνοια, μειώνονται οι γλωσσικές και επικοινωνιακές δεξιότητες του ατόμου. Μπορεί να σταματά στη μέση μιας συζήτησης ή να μην ξέρει πώς να συνεχίσει. Η χρήση του λεξιλογίου μπορεί επίσης να είναι ιδιαίτερα προβληματική.
Ο άνθρωπος που πάσχει από Αλτσχάιμερ μπορεί να δυσκολεύεται να βρει τη σωστή λέξη, να λέει τα αντικείμενα με λάθος όνομα (π.χ. αυτοκίνητο αντί για τηλεόραση), να χρησιμοποιεί λάθος λέξεις ή αντωνυμίες αντί για οικεία ονόματα (μία ασθενής με Αλτσχάιμερ μπορεί να λέει «αυτός» αντί για το όνομα του άντρα της), να εφευρίσκει καινούργιες λέξεις ή να χρησιμοποιεί τις λέξεις που θυμάται ξανά και ξανά. Με τον καιρό, οι ασθενείς μπορεί να χρησιμοποιούν χειρονομίες ή νεύματα αντί της ομιλίας, να αρχίζει να μιλά τη μητρική του γλώσσα εάν ζει στο εξωτερικό ή απλά να μιλάει γενικά λιγότερο.
5 Περιπλάνηση
Περίπου το 60% των ανθρώπων με άνοια ή Αλτσχάιμερ έχουν την τάση να απομακρύνονται από το σπίτι τους, να περιπλανιούνται και να χάνονται, συνήθως επαναλαμβανόμενα.
Η αδιάκοπη κίνηση, ο φόβος, η σύγχυση του χρόνου, η αδυναμία αναγνώρισης οικείων προσώπων, χώρων και αντικειμένων, καθώς και το άγχος, συμβάλουν όλα σε αυτό το σύμπτωμα. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να φύγει από το σπίτι του στη μέση της νύχτας για να ικανοποιήσει μια φυσική ανάγκη, όπως να βρει μια τουαλέτα ή τροφή, ή μπορεί να προσπαθεί να «γυρίσει στο σπίτι» επειδή δεν συνειδητοποιεί πως είναι στο σπίτι του ή πιστεύει ότι είναι 20 χρόνια πριν και πρέπει να πάει στη δουλειά του.
6 Επανάληψη λέξεων και πράξεων
Η συχνή επανάληψη λέξεων, δηλώσεων, ερωτήσεων ή δραστηριοτήτων είναι σήμα κατατεθέν της άνοιας και του Αλτσχάιμερ. Μερικές φορές, αυτή η επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά πυροδοτείται από το άγχος, την ανία ή το φόβο που προκαλεί στον ασθενή το περιβάλλον ή για να νιώσει ανακούφιση, ασφάλεια ή οικειότητα.
7 Συναισθηματική απόσυρση
Το Αλτσχάιμερ μπορεί να είναι μια μοναχική νόσος που οδηγεί στην απομόνωση και έχει ως αποτέλεσμα μια γενική έλλειψη ενδιαφέροντος για τις δραστηριότητες στο περιβάλλον του ανθρώπου ή συναισθηματική απόσυρση από την οικογένεια και τους φίλους.
Άνθρωποι με Αλτσχάιμερ μπορεί να πάψουν να ασχολούνται με τα χόμπι τους, τις κοινωνικές δραστηριότητες, τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα ή αθλήματα που πρότινος αγαπούσαν, ίσως επειδή ξεχνούν πώς να εκτελούν τις αγαπημένες τους ασχολίες, για παράδειγμα να παίζουν πιάνο ή να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή. Είναι επίσης πιθανό εξαιτίας όλων των αλλαγών που βιώνουν, να νιώθουν ντροπή και έτσι να αποφεύγουν εντελώς τις κοινωνικές συνευρέσεις και τους φίλους.
8 Απώλεια πρωτοβουλίας και κινήτρου
Εάν στα αρχικά ή τα επόμενα στάδια του Αλτσχάιμερ παρουσιαστούν απάθεια, απώλεια ενδιαφέροντος για τις κοινωνικές δραστηριότητες και τα χόμπι και κοινωνική απόσυρση, όλα αυτά θα μπορούσαν να οφείλονται στην κατάθλιψη.
Περίπου το 40% των ανθρώπων με Αλτσχάιμερ πάσχουν παράλληλα από κατάθλιψη. Δυστυχώς, η διάγνωσή της μπορεί να είναι δύσκολη και η διανοητική έκπτωση δυσκολεύει το άτομο να εκφράσει τα συναισθήματά του. Εάν ένα μέλος της οικογένειας κοιμάται συνεχώς ή βλέπει τηλεόραση όλη τη μέρα και αρνείται να ασχοληθεί με άλλες δραστηριότητες, μπορεί να πάσχει από κατάθλιψη. Είναι ένα σημαντικό θέμα που θα πρέπει να αναφέρετε στο γιατρό του.
9 Δεν αναγνωρίζει τα μέλη της οικογένειας και φίλους
Καθώς εξελίσσεται το Αλτσχάιμερ, το αγαπημένο σας πρόσωπο που πάσχει μπορεί να μην σας αναγνωρίζει πάντα, ούτε εσάς ούτε άλλα μέλη της οικογένειας ή φίλους και αυτό μπορεί να είναι πραγματικά πολύ δύσκολο συναισθηματικά για τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του.
«Για ένα διάστημα, η ικανότητα της αναγνώρισης θα έρχεται και θα φεύγει»λέει η ειδικός. «Γενικά, οι άνθρωποι ξεχνάνε αυτά που έχουν μόλις μάθει ή ποιον συνάντησαν, μετά τους φίλους και τελευταία την οικογένεια. Μερικές φορές όμως είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς γιατί κάποιος θυμάται μόνο το όνομα του ενός παιδιού του και όχι του άλλου. Οι παλιότερες αναμνήσεις θα διατηρηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τις πιο καινούργιες, αλλά στα πολύ προχωρημένα στάδια, οι άνθρωποι με Αλτσχάιμερ μπορεί να θυμούνται μόνο τους γονείς τους».
10. Αδιαφορία για την προσωπική φροντίδα και υγιεινή
Καθώς εξελίσσεται η νόσος, άνθρωποι με Αλτσχάιμερ συχνά ξεχνούν να βουρτσίσουν τα δόντια τους, να κάνουν μπάνιο, να φορέσουν καθαρά ρούχα ή ακόμη και να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα. Μπορεί να μη θυμούνται γιατί χρειάζεται να κάνουν μπάνιο ή να βουρτσίζουν τα δόντια τους. Αντίστοιχα, μπορεί να ξεχνούν να χτενίζουν τα μαλλιά τους, να κόβουν τα νύχια τους, να ξυρίζονται ή πώς χρησιμοποιούμε μια οδοντόβουρτσα ή μια χτένα.
11. Ανάρμοστη συμπεριφορά
Στα ενδιάμεσα και πολύ προχωρημένα στάδια του Αλτσχάιμερ, ένας άνθρωπος μπορεί να αρχίσει να χάνει τον έλεγχο των παρορμήσεών του και να δρα με ανάρμοστο ή μη χαρακτηριστικό για την προσωπικότητά του τρόπο.
«Μπορεί να κάνει παρατηρήσεις όπως, “πώς πάχυνες έτσι;”, που δεν θα έκανε ποτέ στο παρελθόν» λέει η Gwyther. Επιπλέον, οι άνθρωποι με Αλτσχάιμερ μπορεί να ξεχνούν ότι είναι παντρεμένοι και να αρχίσουν να φλερτάρουν και να κάνουν ανάρμοστες σεξουαλικές κινήσεις ή μπορεί να αρχίσουν να γδύνονται σε ακατάλληλο χώρο και χρόνο. Οι κλοπές από καταστήματα δεν είναι ασυνήθιστες από ανθρώπους με Αλτσχάιμερ, που δεν καταλαβαίνουν ή ξεχνούν ότι πρέπει να πληρώσουν για να πάρουν κάτι.
12 Παραισθήσεις και παράνοια
Από τις παράλογες υποψίες (για παράδειγμα, ότι κάποιος τους έκλεψε τα γυαλιά τους), ορισμένοι ασθενείς μπορεί να προχωρήσουν σε ψευδείς πεποιθήσεις ή παραισθήσεις (για παράδειγμα, ότι κάποιος προσπαθεί να τους κάνει κακό ή να τους σκοτώσει).
Επιπλέον, μπορεί να αρχίσουν να έχουν παραισθήσεις, ή να βλέπουν, να ακούν, να μυρίζουν ή να γεύονται πράγματα που δεν υπάρχουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η απώλεια μνήμης και η επακόλουθη σύγχυση που σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ, μπορεί να κάνει τον ασθενή να αντιλαμβάνεται τα πράγματα με διαφορετικούς και ασυνήθιστους τρόπους, να γίνεται καχύποπτος ή να παρερμηνεύει όσα βλέπει ή ακούει.
Πηγή: shape
