Πανελλήνιο .. σάλο προκαλούσαν τα πρωταπριλιάτικα θέματα των Κρητικών εφημερίδων του παρελθόντος . Αναδημοσιεύσεις από τις Αθηναικές εφημερίδες, ερωτήσεις σε υπουργούς, συνωστισμός, ακόμα και φανταστικές ανταποκρίσεις. Μεταξύ αυτών διακρίνονται τα αργυρά νομίσματα ενετικής γαλέρας, χειροτονίες παπάδων χωρίς ράσα καθώς και η επιστροφή του γκουρού Ραζνίς στην Κρήτη. Όλα τα στοιχεία που δημοσιεύουμε ανήκουν στο γνωστό λαογράφο Μιχάλη Χουρδάκη Νίσπιτα, ο οποίος αναφέρεται επίσης και στο Μεραμπελιώτικο έθιμο της κούνιας την Πρωταπριλιά αλλά και στην άφιξη του πρώτου αυτοκινήτου. Μόνο που όπως αποδείχθηκε αυτό δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ήταν αληθινό.
Η εύρεση της Ενετικής Γαλέρας
Από τον κρητικό Τύπο, δεν έλειψαν ποτέ τα επιτυχημένα πρωταπριλιάτικα ψέματα.
Έτσι, αρκετά επιτυχημένο πρωταπριλιάτικο ψέμα, δημοσίευσε η εφημερίδα «Δράσις» του Ηρακλείου το 1938.
Έγραψε τότε :
«Τον περασμένο χρόνο η Λιμενική Αρχή έκανε εκβάθυνση του Ενετικού Λιμένος της πόλεώς μας. Είχε βρεθεί τότε μια Ενετική γαλέρα, βυθισμένη από τον καιρό της πολιορκίας της πόλεως. Επί του καταστρώματος της γαλέρας και εντός επενδεδυμένης δια λαμαρίνης καμπίνας της οποίας η θύρα ήτο κλειστή, υπήρχε κιβώτιον πλήρες αργυρών νομισμάτων μεγάλης αξίας. Ελήφθησαν τα κατάλληλα μέτρα και φρουρείται η γαλέρα μέχρις ότου έλθει απάντησις από το Υπουργείον».
Εκτός βέβαια από το πλήθος των περίεργων Ηρακλειωτών που έτρεξαν αμέσως στο λιμάνι για να δουν την ανύπαρκτη Ενετική γαλέρα, οι αθηναϊκές εφημερίδες πίστεψαν τη μεγάλη αυτή ψευτιά κι έφτασαν σε σημείο, από την επόμενη κιόλας μέρα, να δημοσιεύουν φανταστικές ανταποκρίσεις κατ’ αποκλειστικότητα (!)
Μια – δυο μάλιστα αθηναϊκές εφημερίδες, έθεταν ερώτημα στον Υπουργό, αν ο θησαυρός της γαλέρας, ήταν σε θέση να διορθώσει τα οικονομικά της Χώρας μας, τα οποία πάντοτε, το ξέρομε δα, τα οδηγούν οι εθνοσωτήρες – εθνοπατέρες μας από το κακό στο χειρότερο.
Η χειροτανία παπάδων χωρίς ράσα!
Εποχή άφησε για την επιτυχία του και το πρωταπριλιάτικο δημοσίευμα της ηρακλειώτικης εφημερίδας «Δημοκράτης» στα 1990.
Το δημοσίευμα εκείνο, έφερε τον αρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο, να χειροτονεί τον πρώτο ορθόδοξο παπά, που δεν είχε ούτε γένεια ούτε ράσα.
Επακολούθησε μεγάλη αναστάτωση στον κύκλο των κληρικών μόλις κυκλοφόρησε ο «Δημοκράτης». Ο πρωτοσύγκελος και οι λοιποί αρμόδιοι, δεν προλάβαιναν να διαψεύδουν την «είδηση».
Αρκετές πάλι αθηναϊκές εφημερίδες αλλά και κρητικές, μετάφεραν, την άλλη μέρα, την είδηση, αλλά τις επόμενες μέρες, παραδέχτηκαν ότι έπεσαν θύματα πρωταπριλιάτικης φάρσας του «Δημοκράτη».
Ιλαρότητα όμως επροκάλεσε η μεταφορά της είδησης στην εφημερίδα των Αθηνών «Ελεύθερη Ώρα», γνωστή για την ανύπαρκτη εγκυρότητα των άρθρων της, η οποία ως πρώτο θέμα μετέφερε την «είδηση», δημοσίευσε μάλιστα και δηλώσεις μητροπολιτών της Ελλαδικής Εκκλησίας για το πρωτοφανές «γεγονός».
Η επιστροφή του γκουρού
Μήπως όμως δεν είχε επιτυχία και το πρωταπριλιάτικο δημοσίευμα της Λασιθιώτικης εφημερίδας «Ανατολή» στα 1986;
Ποιος δε θυμάται το γκουρού Μπαγκουάν Σρι Ραζνίς, έναν από τους μεγάλους αρχηγούς των λογής – λογής καινοφανών δογμάτων που εδίδασκε τους πιστούς του που ήρθαν από τα πέρατα του κόσμου κάτω από τη χαρουπιά της βίλας του Νίκου Κούνδουρου, το θέρος του 1985;
Όλο το ιερατείο της περιοχής, με επικεφαλής το μακαριστό μητροπολίτη Δημήτριο, ξεσηκώθηκε. Ακολούθησε μετά από μέρες, επεισοδιακό αστυνομικό κυνηγητό, μετά από εισαγγελική εντολή, εναντίον του γκουρού Μπαγκουάν που τελικά τον ξεπροβόδισαν κακήν – κακώς για να «καταλαγιάσει» λέει, ο κόσμος που για να λέμε την πάσα αλήθεια δεν του καιγόταν καρφί.
Όταν πια με τη βίαια αποπομπή του γκουρού, ηρέμησε ο μακαριστός Δημήτριος, οι καμπάνες όλων των ενοριών της Μητρόπολης Πέτρας ηχούσαν χαρμόσυνα.
Πρωταπριλιά λοιπόν του 1986 η «Ανατολή» δημοσιεύει «αποκλειστική» είδηση με τίτλο : «Ο διαβόητος γκουρού επέστρεψε πάλι χθες στον Άγιο Νικόλαο».
Αξέχαστη θα μου μείνει η μεγάλη σύναξη των παπάδων στη Νεάπολη (έδρα της Μητρόπολης Πέτρας) την ίδια μέρα αλλά και τα εναγώνια τηλεφωνήματα του Δημητρίου, προς κάθε κατεύθυνση.
Όλα μέχρις εδώ δικαιολογημένα απόλυτα. Έλα όμως που παράλαβαν την πρωταπριλιάτικη φάρσα της «Ανατολής» οι έγκριτες των Αθηνών εφημερίδες, κι εδημοσίευαν αποκλειστικές πληροφορίες για την επιστροφή του γκουρού στο Λασίθι!
Το πρώτο αυτοκίνητο
1 Απριλίου 1926
Μπήκε σε κυκλοφορία και δρομολογείται στη γραμμή Νεαπόλεως – Ηρακλείου το πρώτο αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας Γεωργίου Μιχ. Διαλλινά. Σαν πρωταπριλιάτικη φάρσα κυκλοφορεί η είδηση σε όλους όσους δεν το είδαν να περνά από τα χωριά τους (Λατσίδα, Βραχάσι, Μάλια, Χερσόνησο, Γούβες, Γούρνες, Κοκκίνη Χάνι). Σε μερικές όμως μέρες μόλις άκουγαν το θόρυβο ή τους κρότους του αυτοκινήτου, παρατούσαν τις δουλειές τους και συγκεντρώνονταν στην είσοδο των χωριών να το προϋπαντήσουν, ή να κόψουν εισιτήριο για τη Χώρα αφού και οι επιβάτες από τη Νεάπολη που «τολμούσαν» να επιβιβαστούν ήσαν δυο ή τρεις και το αυτοκίνητο αυτό της γραμμής ήταν 8 θέσεων.
Το έθιμο της κούνιας
Εκτός όμως από το έθιμο του λαού μας να κάνει διάφορες φάρσες και να λέει ψευτιές τούτη την ημέρα, ένα άλλο έθιμο διατηρούνταν μέχρι πριν ακόμη 50 – 60 χρόνια στο Μεραμπέλο.
Έπρεπε να στηθεί η κούνια, να κουνηθούν οι άνθρωποι.
Με το κούνημα, ένας δροσερός αέρας χάιδευε το πρόσωπο των ανθρώπων κι έτσι διατηρούνταν δροσερό όλο το καλοκαίρι. Το κούνημα όμως, έδιωχνε και τις αρρώστιες, αλλά και από το σπίτι όλα τα ζωύφια (ποντίκια, σαμιαμίθια, σκορπιούς, όφιδες, ακόμη και κοριούς και ψύλλους). Γιγάντωνε όμως και τα σπαρμένα στα χωράφια.
Υπήρχαν και σχετικές μαντινιάδες :
• Κούνια πρωταπριλιάτικο δα στέσω στο δοκάρι
ψύλλους κοριούς και μποντικούς διάολος να τσοι πάρει
• Κούνια μου κούνησέ τηνε, για να βραδυάσει η μέρα
να ξημερώσει να τη δω, να παρ’ ο νους μου αέρα
• Στην κούνια εκοιμήθηκε, και πώς να την ξυπνήσω
να πάρω διαμαντόπετρες, να την πετροβολήσω
• Κουνιέται και το μάλαμα, κουνιέται και τ’ ασήμι
κουνιέται κι η γι αγάπη μου, μ’ ολόχρυσο σιτζίμι
• Να τα χαρώ τα χέρια σου, τα μαργαριταρένια
απού κουνούσανε πολλές, μα εδά κουνούνε ΄μένα
Για τις κούνιες
Εκτός από το παραπάνω τραγούδι, υπήρχαν και μαντινιάδες που τραγουδούσαν μόνο οι κοπελιές που κουνιόντουσαν. Δεν ακούγονταν οι μαντινιάδες αυτές σε άλλες εκδηλώσεις του χρόνου, παρά μόνο τη μέρα της κούνιας και ενώ είναι άσχετες ως προς το θέμα «κούνια», δε μπορώ να εξηγήσω γιατί ακούγονταν μόνο τότε.
• Γραμματισμένο αγαπώ κι όμορφο παλληκάρι
απού βαστά στη χέρα ντου χαρτί και καλαμάρι
• Ως πολεμά ο Ρούσιος τον έρμο το σουλτάνο
ετσά δα πολεμώ κι εγώ άντρα μου να σε κάνω
• Ως πολεμά ο Ρούσιος τον τσελεπή τον Τούρκο
ετσά δα πολεμώ κι εγώ για το σεβντά που σου ΄χω
• Άφησε μπλιο τον καφενέ κι άσε το το ποτήρι
αφού θωρείς πως καίγομαι και σου βαστώ χατήρι
• Άφησε μπλιο τον καφενέ κι άσε το το φλυντζάνι
κι έλα πουλί μου να σε ΄δώ όθε το μεϊντάνι
* H cretewoman.gr ευχαριστεί το Μιχάλη Χουρδάκη Νίσπιτα για την παραχώρηση του υλικού που προέρχεται από το βιβλίο του Μιχάλη Χουρδάκη ΚΡΗΤΙΚΟ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ (ΚΑΛΑΝΤΑΡΙ0 ΕΚΔΟΣΗ : Εκτυπωτικό Κέντρο Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ...
