Πότε πρέπει να λέμε "όχι" χωρίς να γινόμαστε αγενείς;

  • Σάββατο, 3 Μάρτιος 2018 08:10
  • Συντακτική Ομάδα
  • Ευ Ζην

Η αποφυγή του ΟΧΙ στη σύγχρονη εποχή σχετίζεται με τη σύνδεσή του με την αρνητικότητα. Ωστόσο, η αρνητικότητα...
αποτελεί μια σταθερή κατάσταση μέσω της οποίας οι άνθρωποι προσεγγίζουν τον κόσμο με γκρίζα ματιά. Η αρνητικότητα συνεπάγεται την τελειομανία, τη μόνιμη δυσαρέσκεια και τον αποκλεισμό από νέες εμπειρίες. Ρουφάει και εξαντλεί την ενέργεια του ανθρώπου που την ασπάζεται και σχεδόν ποτέ δεν παρακινεί σε δράση. Οι αρνητικοί άνθρωποι καταστρέφουν τον ενθουσιασμό των γύρω τους και πάντα αποτρέπουν παρά ενθαρρύνουν. Επίσης, οι ίδιοι δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι και δεν βιώνουν κανενός είδους ενδυνάμωση.

Η αρνητικότητα είναι μια συνεχής σταθερή κατάσταση, ενώ το ΟΧΙ αποτελεί στιγμή και ξεκάθαρη μοναδική απόφαση. Δηλώνει την εναντίωση σε κάτι συγκεκριμένο για λόγους που έχουν να κάνουν με την ουσία του απορριφθέντος ερεθίσματος και όχι με μια βαθύτερη άρνηση για τα πάντα. Η έκφρασή του σηματοδοτεί την έλλειψη προτεραιοποίησης για αυτό που προτείνεται και αποτελεί πάντα μια γενναία πράξη που βασίζεται στην αυτογνωσία (ξέρω καλά τον εαυτό και τα θέλω μου).

Οι άνθρωποι που εκφράζουν εύκολα και ανοιχτά τα ΟΧΙ τους αναγνωρίζουν την ευθύνη που έχουν απέναντι στον εαυτό τους και στους άλλους. Επίσης, διαθέτουν μεγαλύτερο βαθμό προσωπικής και φιλοσοφικής ωρίμανσης, η οποία διασφαλίζει καλύτερα αποτελέσματα στη ζωή τους.

Τα ΟΧΙ διαθέτουν τριπλή λειτουργία σε σχέση με την ψυχολογία μας:

Δίνουν ένα σαφές μήνυμα σχετικά με το ποιοι είμαστε.
Δίνουν ένα σαφές μήνυμα σχετικά με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.
Δίνουν ένα σαφές μήνυμα όσον αφορά τα όρια που έχουμε θεσμοθετήσει σχετικά με τον προσωπικό χρόνο, χώρο και ενέργεια.
Υπάρχουν δύο είδη ΟΧΙ με βάση την κατεύθυνσή τους:

1) Το πρώτο είδος είναι το ΟΧΙ που απευθύνουμε προς τον εαυτό μας και προς τις παρορμήσεις μας. Για παράδειγμα, ο έλεγχος που ασκούμε στον εαυτό μας όταν θέλουμε να πέσουμε με τα μούτρα στο φαγητό ή στο ποτό. Οι παρορμήσεις αυτές είναι εθιστικές μα, ταυτόχρονα, και καταστροφικές στην υπερβολή τους και γι’ αυτό χρειάζεται μεγάλη ψυχική δύναμη προκειμένου κάποιος να τις εμποδίσει και να τις αρνηθεί. Πίσω από αυτού του είδους τα ΟΧΙ αναβλύζει η αρετή της αυτοπειθαρχίας. Η θετική ωφέλεια αυτού του είδους ΟΧΙ έγκειται στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και στη διατήρηση της εσωτερικής ηρεμίας (νιρβάνα).

2) Το δεύτερο είδος ΟΧΙ είναι αυτό που απευθύνουμε προς τους γύρω μας. Στην παιδική μας ηλικία, το ΟΧΙ αυτό πηγάζει ασυνείδητα και εκφράζεται αυθόρμητα· για παράδειγμα, σκεφτείτε όταν ήσασταν παιδί πόσο εύκολα εκστομίζατε αυτό το ΟΧΙ όταν οι γονείς σας προσπαθούσαν να πάρουν από τα χέρια σας ένα παιχνίδι ή να σας βάλουν για ύπνο ενώ δεν νυστάζατε. Το συγκεκριμένο ΟΧΙ αποτελεί την ασυνείδητη επιβολή του ΕΓΩ στους άλλους. Αυτή γίνεται φυσικά και αυτοματοποιημένα στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, ωστόσο με την πάροδο των χρόνων συμπιέζεται και αναζητά διεξόδους με βάση περισσότερο πολιτικά και κοινωνικά ορθούς τρόπους.

Εφόσον λοιπόν το ΟΧΙ είναι σημαντικό για την περιχαράκωση και προστασία της ευτυχίας μας, πόσο ΟΧΙ είναι αρκετό; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στην προστασία του εαυτού και των προτεραιοτήτων, από τη μία πλευρά, και της απόλυτης αγένειας και "γαϊδουριάς", από την άλλη;

Ως προς τα παραπάνω ερωτήματα, υπάρχουν τέσσερις βασικές προϋποθέσεις προκειμένου το ΟΧΙ να έχει θετικό αποτέλεσμα στον ψυχισμό μας. Το σημαντικό είναι να πληρούνται και οι τέσσερις προϋποθέσεις μαζί και όχι μόνο μία ή δύο από αυτές.

Οι προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας του ΟΧΙ στην ανθρώπινη ευτυχία είναι οι εξής:
1) Το ΟΧΙ πρέπει να συνδέεται με τις πραγματικές αξίες και αρχές σας. Μολονότι είναι σημαντικό σε συναισθηματικό, πνευματικό και ψυχολογικό επίπεδο να είστε γενναιόδωροι προς τους άλλους, εξίσου σημαντικό είναι, σύμφωνα με τις έρευνες των Mayer, Davis και Schoorman, να έχετε ακεραιότητα και συνέπεια στη συμπεριφορά σας.

2) Το ΟΧΙ πρέπει να σας προφυλάσσει από την εκμετάλλευση από τους γύρω σας. Σύμφωνα με το παράδοξο της χάρης, όσο περισσότερο ενδίδετε σε αιτήματα των γύρω σας, τόσο τα αιτήματα πληθαίνουν και αυξάνεται γεωμετρικά ο βαθμός δυσκολίας τους. Σαν μια μαγική δύναμη να τους ωθεί, αρκετοί άνθρωποι, αντί να μείνουν ευχαριστημένοι με βάση την ανταπόκρισή σας σε ένα αίτημα, επιζητούν διαρκώς νέα ευχαρίστηση με την αναζήτηση καινούργιων, παράλογων πολλές φορές, απαιτήσεων. Το ΟΧΙ σε αυτή την περίπτωση βάζει όρια στις προσδοκίες και περιχαρακώνει τις ελευθερίες και τα θέλω σας. Μη φοβάστε ότι με το ΟΧΙ θα λειτουργήσετε ενάντια στην καλή εικόνα που έχετε δημιουργήσει με τις απεριόριστες καταφάσεις. Επεξηγώντας το ΟΧΙ, ισχυροποιείτε την αξία των ΝΑΙ σας.

3) Το ΟΧΙ πρέπει να σας κρατάει προσηλωμένους στους πραγματικούς στόχους σας. Με το ΝΑΙ γίνεστε αρεστοί, με το ΟΧΙ όμως μένετε προσηλωμένοι στους στόχους σας. Αν γίνεστε απλώς αρεστοί αλλά δεν πετυχαίνετε τους στόχους σας, η κατάθλιψη σάς περιμένει στο τέλος του δρόμου, ενώ επιτυγχάνοντας τους στόχους σας θα μπορέσετε στην πορεία να βρείτε τη δύναμη και την ευκαιρία για να γίνετε και αρεστοί.

4) Το ΟΧΙ πρέπει να συνδέεται με την επιθυμία σας να αλλάξετε τη ζωή σας. Αν συλλαμβάνετε συχνά τον εαυτό σας να σκέφτεται ότι η ζωή σας δεν σας αρέσει, ο πρίγυρός σας δεν σας αρέσει, οι ασχολίες, τα χόμπι, η δουλειά σας, ο εαυτός σας δεν σας αρέσει, τότε έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου για αλλαγή. Πώς όμως συντελείται η αλλαγή; "Δύσκολα", είναι η απάντηση. Η δυσκολία έγκειται στη δύναμη του ΟΧΙ. Για να αλλάξετε τη ζωή σας, θα πρέπει να εκστομίσετε δυνατά ΟΧΙ σε κρίσιμα γεγονότα που τη χαρακτήριζαν προηγουμένως. Μόλις βρείτε αυτά που σας ενοχλούν και μπορέσετε να πείτε το ΟΧΙ, τότε η ζωή σας αυτόματα θα αλλάξει προς το καλύτερο.

boro.gr