Sensory bins: Απασχολήστε μωρά και νήπια με υλικά από τη φύση

  • Σάββατο, 24 Φεβρουάριος 2018 09:03
  • Συντακτική Ομάδα
  • Παιδί

Συχνά οι γονείς αντιμετωπίζουν το πρόβλημα τι παιχνίδι να αγοράσουν στο παιδί τους. Στην αγορά υπάρχει μια πληθώρα παιχνιδιών πολύ καλών, αλλά και παιχνιδιών όχι και τόσο ωφέλιμων. Ακόμα, όμως, και όταν οι γονείς βρουν ένα παιχνίδι καλό για το παιδί τους, το παιδί μπορεί να μην ανταποκριθεί ή να το βαρεθεί πάρα πολύ γρήγορα.

Της Μαίρης Παπουτσάκη

Ιδιαίτερα στις πολύ μικρές ηλικίες δεν είναι συχνά εύκολο να βρεθεί κάτι να τραβήξει το ενδιαφέρον των παιδιών για πολλή ώρα και οι μαμάδες που χρειάζονται να ξεκλέψουν λίγο χρόνο, για να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού, αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα μερικές φορές μπορεί να βρεθεί στην ίδια την κουζίνα ή έξω στη φύση. Μία τάση πολύ δημοφιλής στο εξωτερικό είναι τα λεγόμενα sensory bins. Αυτά είναι δοχεία, μικρά ή μεγαλύτερα, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών για τα οποία προορίζονται, που περιέχουν μια ποσότητα από ένα βασικό υλικό, ικανή να καλύψει μικροαντικείμενα. Το βασικό υλικό αυτό ποικίλει και είναι κάτι που μπορεί να βρεθεί σε οποιαδήποτε κουζίνα: ρύζι, φακές, κουκιά, φασόλια, καλαμπόκι, μακαρονάκια κοφτά κ.ά.. Ή μπορεί να μην είναι τρόφιμο, αλλά κάποιο άλλο υλικό, επίσης από τη φύση, όπως άμμος, πέτρες, κουκουνάρια, κλαδάκια, φύλλα, νερό, λάσπη, βελανίδια, χαρούπια, πεταλίδες και ό,τι άλλο μπορεί να σκεφτεί κανείς.

Πάρτε, λοιπόν, ένα δοχείο, καλύψτε τον πάτο του και σε ύψος κάποιων εκατοστών με όποιο υλικό βρείτε στην κουζίνα σας ή στη φύση από τα παραπάνω ή με συνδυασμό υλικών. (Προτιμήστε ληγμένα προϊόντα, αν πρόκειται για τρόφιμα, για ηθικούς λόγους. Σε εποχή κρίσης -παρόλο που η αξία του παιχνιδιού είναι αναμφισβήτητη- τα τρόφιμα μπορεί να θεωρηθεί προκλητικό να χρησιμοποιούνται ως παιχνίδι. Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, ληγμένα προϊόντα, αξιοποιείτε με τον καλύτερο τρόπο κάτι που θα πετούσατε ούτως ή άλλως). Και από μόνο του το πρώτο υλικό είναι αρκετό για να τραβήξει την προσοχή των παιδιών. Επιπλέον ρίξτε μέσα “εργαλεία ανακάλυψης”, όπως είναι ένα κουταλάκι, ένα χωνί, ένα σουρωτήρι, ένας μεγεθυντικός φακός, μικρότερα δοχεία, ποτηράκια και αφήστε το παιδί να παίξει. Ένα πολύ μικρό παιδί θα θελήσει να μπει, να πατήσει μέσα στο δοχείο και να νιώσει με τα γυμνά ποδαράκια του το υλικό ή να κάτσει μέσα, να πιάσει και να βυθίσει τα χεράκια του σε αυτό. Tα πολύ μικρά παιδιά μην τα αφήνετε χωρίς επίβλεψη. Μπορείτε επίσης να κλείσετε το δοχείο με ένα καπάκι και να το πάρετε μαζί σας σε μια εκδρομή ή οπουδήποτε θέλετε να κρατήσετε απασχολημένα τα παιδιά.
Μπορείτε, όμως, να δημιουργήσετε πιο σύνθετα ή θεματικά sensory bins, κρύβοντας μέσα στο πρώτο υλικό μικροαντικείμενα και αφήστε το παιδί να σκαλίσει, να αγγίξει διαφορετικά υλικά, διαφορετικές υφές, να μυρίσει κ.ά., γιατί, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, αυτός είναι ο σκοπός τους, να κινητοποιήσουν πολλές αισθήσεις του παιδιού: όραση, αφή, όσφρηση, ακοή, γεύση. Ακολουθούν μερικές ιδέες για να ξεκινήσετε.
Να σημειωθεί ακόμα πως πέρα από το γεγονός ότι τα δοχεία αυτά κρατάνε το ενδιαφέρον του παιδιού και μπορούν να αποδειχθούν ως μια καλή αισθητηριακή εμπειρία, βοηθούν το παιδί να αναπτύξει και κάποιες δεξιότητες: 

Δεξιότητες λεπτής κινητικότητας 


Η λεπτή κινητικότητα σχετίζεται με την ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του, για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα. Είναι μια δεξιότητα της οποίας η καλλιέργεια θα το βοηθήσει σημαντικά στα πρώτα του μαθησιακά βήματα στο σχολείο, π.χ. το γράψιμο. Τα παιδιά αναπτύσσουν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας με το να χειρίζονται τα “εργαλεία ανακάλυψης” που έχουμε τοποθετήσει στο δοχείο, όπως κουτάλια, μεζούρες, σύριγγες, λαβίδες, τσιμπιδάκια, σύριγγες, με το να μεταφέρουν σε ένα άλλο μικρότερο δοχείο το πρώτο υλικό, να το αδειάζουν και να το ξαναγεμίζουν. 

 

Γλωσσικές δεξιότητες


Επιπλέον τα sensory bins μπορούν να χρησιμεύσουν ως εργαλείο για την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων. Τα παιδιά εμπλουτίζουν περισσότερο το λεξιλόγιό τους, αναγνωρίζουν και αναπαράγουν βασικές δομές της γλώσσας, καθώς περιγράφουν την εμπειρία τους κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Π.χ.
Ένας τρόπος να μάθουν τα παιδιά σε πολύ μικρή ηλικία τα χρώματα αλλά και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους με νέες λέξεις είναι τα sensory bins με θέμα τα χρώματα. Αφού διαλέξετε το υλικό γεμίσματος, κρύψτε μέσα σε αυτό μικρά παιχνίδια ίδιου χρώματος που θα βρείτε μέσα στο σπίτι ή εισάγετε αντικείμενα καινούρια και ανοίκεια (για να μάθει νέες λέξεις), ίδιου χρώματος επίσης, και αφήστε το παιδί να τα ανακαλύψει, να τα ξεθάψει. Κάθε φορά που ανασύρει κάποιο από αυτά, πείτε του το χρώμα και το όνομα του αντικειμένου. Π.χ. “Κίτρινο αυτοκίνητο”, “κίτρινο μπαλάκι”, “κίτρινο παπάκι”. Κάντε μικρές προτάσεις: “Είναι ένα μικρό κίτρινο αυτοκίνητο”, “Πού είναι το κίτρινο παπάκι;” κ.ά.. Τέτοιου είδους sensory bins μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν ως εξαιρετικά εργαλεία για την εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας από μικρή ηλικία με τον ίδιο τρόπο ή να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και ενισχυτικά σε οποιοδήποτε μάθημα.


Sensory bin με κουκιά και θέμα “Κίτρινο”.

Sensory bin με ρύζι και θέμα “Kόκκινο”.

Sensory bin με ρύζι και θέμα “Πράσινο”.


Φρούτα και λαχανικά

Γεμίστε ένα δοχείο με φρούτα εποχής (μπορεί να γίνει και χωρίς ένα πρώτο υλικό ως βάση), πείτε το όνομα του κάθε φρούτου στο παιδί (εμπλουτισμός λεξιλογίου με θέμα τα φρούτα – το ίδιο μπορεί να γίνει και με λαχανικά) και αφήστε το να αγγίξει, να μυρίσει τα φρούτα. Βοηθήστε το να κόψει με ένα μαχαιράκι και να δοκιμάσει καθένα από αυτά. Με τον απλό αυτό τρόπο το έχετε εκθέσει σε μια πολυαισθητηριακή εμπειρία (αφή, όσφρηση, γεύση) και του έχετε δώσει μια ευκαιρία να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με την ανάγνωση κάποιου βιβλίου με θέμα τα φρούτα και τα λαχανικά.


 

Sensory bin με θέμα “Φρούτα και Λαχανικά”.

Μαθηματικές - επιστημονικές δεξιότητες, καλλιέργεια κριτικής σκέψης


Οι μαθηματικές και οι επιστημονικές δεξιότητες αναπτύσσονται με την αναγνώριση των αριθμών, με το μέτρημα ή σε πιο μεγάλα παιδιά με τον υπολογισμό, την παρατήρηση αιτίου και αποτελέσματος, τον προβληματισμό, την εύρεση λύσης σε ένα πρόβλημα που θα προκύψει κατά τη διαχείριση όλων των υλικών και την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Π.χ.
Αφού έχετε ήδη βάλει στο δοχείο σας ένα πρώτο υλικό, κρύψτε σε αυτό αριθμούς-μαγνήτες, τοποθετήστε το μπροστά από το ψυγείο και αφήστε το παιδί να τους ανακαλύψει, να τους ονομάσει, να μετρήσει και να τους κολλήσει στην πόρτα του ψυγείου.

ή 

Π.χ. Σε ένα μεγάλο δοχείο τοποθετήστε νερό, αν θέλετε το χρωματίζετε με λίγο χρώμα ζαχαροπλαστικής (το μπλε δίνει την αίσθηση της θάλασσας) και σε ένα καλάθι δίπλα τοποθετήστε αντικείμενα, που άλλα από αυτά επιπλέουν και άλλα βουλιάζουν. Αφήστε το παιδί να ρίχνει τα αντικείμενα μέσα στο νερό και να παρατηρεί ποια βουλιάζουν και ποια επιπλέουν. Αν δε θέλετε να το αφήσετε μόνο του να παίξει και θέλετε να συμμετέχετε στην όλη διαδικασία, μπορείτε να του ζητάτε πριν ρίξει το αντικείμενο να μαντέψει αν θα βυθιστεί ή αν θα επιπλέει. Κατευθύνετε το στο να βγάλει συμπεράσματα, όπως “Άρα, ο φελλός επιπλέει”, “Επομένως, η πέτρα βουλιάζει”. Ή βοηθήστε το να κάνει παρατηρήσεις “Το σφουγγάρι επιπλέει στο νερό”, αλλά όταν απορροφήσει πολύ νερό «Το σφουγγάρι βουλιάζει».


 

Sensory bin με νερό και θέμα “Επιπλέει ή Βουλιάζει;”.

Κοινωνικές δεξιότητες


Όταν παίζουν με παρέα τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται, να παίζουν και να επικοινωνούν με τον άλλο, να περιμένουν τη σειρά τους, να συνεργάζονται κ.ά.. Φτιάξτε για περισσότερα του ενός παιδιά μεγαλύτερα δοχεία με τα ίδια θέματα, για να παίξουν άνετα και να χαρούν. 


Καλλιέργεια και ενδυνάμωση φαντασίας


Τα παιδιά μπορούν να υποδυθούν κάποιο ρόλο με τα υλικά που τους παρέχετε, π.χ. μπορούν να προσποιηθούν ότι είναι κυνηγοί, εξερευνητές ή επιστήμονες κ.ά. και το παιχνίδι φαντασίας αρχίζει... 
Π.χ. 
Φτιάξτε ένα sensory bin με θέμα τη ζούγκλα, χρησιμοποιώντας πέτρες, κουκουνάρια, κλαδιά, βελανίδια, ξύλα, φύλλα, πλαστικά ζωάκια και αφήστε το παιδί να παίξει ελεύθερα.

Sensory bin με πέτρες, κουκουνάρια, κλαδιά και θέμα “Ζούγκλα και άγρια ζώα”.

Εγκαταλείψτε τα πλαστικά παιχνίδια, τα παιχνίδια με μπαταρίες, που πλάθουν παιδιά παθητικά. Πάρτε τα παιδιά και εκθέστε τα σε εμπειρίες στη φύση και όταν δεν έχετε το χρόνο για κάτι τέτοιο, δημιουργήστε για αυτά έναν κόσμο σε ένα κουτί και αφήστε τα να τον ανακαλύψουν.