Tη βραδιά που πήγαμε στο Μάραθο ήταν σα να ήταν Χριστούγεννα στα αλήθεια. Δε γινόταν όπως μας είπαν να πάμε μέρα γιατί ήταν και οι ελιές. Ανηφορίζοντας βλέπαμε το φωτισμένο Ηράκλειο μέσα από τα ανοίγματα των Μαλεβιζιώτικων βουνών, να μοιάζει με πόλη του ονείρου.
Της Μαρίας Καλλέργη
Το ραντεβού είχε δοθεί στο εργαστήριο του συλλόγου γυναικών του Μαράθου. Το κρύο ήταν τσουχτερό αλλά μέσα ήταν ζεστά. Οι γυναίκες όσο μας περίμεναν έκαναν και τη δουλειά τους. Ο φούρνος είχε ... πάρει φωτιά, το ίδιο και το ζυμωτήριο. Οι γυναίκες πηγαινοέρχονταν κι εμείς δε βλέπαμε τα χέρια τους. Έφτιαχναν, βουτήματα και κουλουράκια και οι μυρωδιές από γάλα, βούτυρο, ζάχαρη και κανέλα σε έκαναν να νομίζεις πως κάπως έτσι είναι ο παράδεισος.
Η πρώτη αναφορά που έγινε στα έθιμα των Χριστουγέννων, έφερε κλίμα ευφορίας, χαλάρωσης και μεγαγχολίας. Όλες οι γυναίκες είχαν κάτι να θυμηθούν από τα παλιά Χριστούγεννα. Ακόμα και οι πιο νέες.
Και η συζήτηση άναψε. Η κυρία Ελένη θυμήθηκε τη γιαγιά της την Κρανιώταινα που έστενε τραπέζι τα Χριστούγεννα, λες κι έκανε γάμο. Δώδεκα κοπέλια έκαμε κι όσα της έμειναν στο τέλος κάθονταν στο τραπέζι με τα δικά τους παιδιά.
Αλλά όπως είπε η κυρία Καλλιόπη τότε σε όλα τα σπίτια κάθονταν πολλοί στο τραπέζι κι έκαναν παρέες. Οι πόρτες των σπιτιών ήταν ανοιχτές, στο συγγενή, το γείτονα, το χωριανό. Αλλά πριν ανοίξουν τις πόρτες τους οι άνθρωποι είχαν ανοίξει τις καρδιές τους.
Ηλικιωμένες γυναίκες σήμερα θυμούνται που τις έστελναν οι μανάδες κι οι γιαγιάδες τους να πάνε και στους συγγενείς και στους γείτονες από αυτά που είχαν, το σκουτελικό όπως το έλεγαν. Ακόμα και άνθρωποι που δεν είχαν χοίρο έκαναν κανονικά Χριστούγεννα με το κρέας που τους έδιναν οι υπόλοιποι.
Και μιλούσαν, και μιλούσαν κι έφερναν μνήμες από ανθρώπους τους που έχουν φύγει. Και την ίδια ώρα οι γυναίκες, δούλευαν και γελούσαν. Φεύγοντας από το Μάραθο σα να χε ζεστάνει η βραδιά. Μόνο που δεν ήταν αληθινό ήταν η ζεστή ατμόσφαιρα που δημιούργησαν οι γυναίκες και την πήραμε μαζί μας φεύγοντας.
