Ξωτικά και καλικάντζαροι κατακλύζουν τη γη - Οι "ζημιές" που κάνουν και πως τους απομακρύνουμε

Στη χώρα μας, τα ξωτικά των Χριστουγέννων είναι οι γνωστοί μας "καλικάντζαροι", σκανταλιάρικα μικρά πλάσματα, που ανεβαίνουν στην επιφάνεια της γης την περίοδο μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων. Όσο είναι επάνω στη γη, οι καλικάντζαροι διασκεδάζουν με το να κρύβονται στα σπίτια των ανθρώπων και να τους τρομάζουν αναποδογυρίζοντας έπιπλα, καταβροχθίζοντας χριστουγεννιάτικα φαγητά ή μολύνοντας το νερό.


Γενικά πιστεύεται ότι οι καλικάντζαροι αδυνατούν να βλάψουν τους ανθρώπους αλλά μόνο να τους πειράξουν, ενοχλήσουν ή να τους φοβίσουν αφού θεωρούνται μωροί και ευκολόπιστοι. Λέγεται ότι ανεβαίνουν στους ώμους των ανθρώπων που συναντούν τη νύκτα και προσπαθούν να τους πνίξουν αν δεν αποκριθούν σωστά σε ότι ερωτηθούν ή κατ΄ άλλους τους παρασύρουν σε χορό που όμως τους καλούς χορευτές τους ανταμείβουν ή κατ΄ άλλους παίρνουν τη μιλιά σε όποιον μιλήσει κατά τη συνάντηση μαζί τους.
Επίσης μπαίνοντας στις οικίες απ΄ όπου μπορέσουν μαγαρίζουν την κουζίνα σε ότι δεν είναι νοικοκυρεμένο, αρπάζουν ενδύματα, «βασανίζουν τις ακαμάτρες... 
γι΄ αυτό τα κορίτσια το 40ήμερο προσπαθούν να φτιάξουν όσο γίνεται πιο πολύ γνέμα»  ή σκορπούν το αλεύρι, την τέφρα από το τζάκι τη «δωδεκαμερίτικη» 
ή «καλικαντζαρήσια» ή «τη στάχτη που δεν άκουσε το εν Ιορδάνη» και που θεωρείται ακατάλληλη για οποιαδήποτε χρήση.
 

Σε ολόκληρη την Ελλάδα, υπάρχουν ποικίλα εθιμοτυπικά που ακολουθούνται για να απομακρυνθούν οι καλικάντζαροι. Σε ορισμένα μέρη, ραντίζουν με αγιασμό όλα τα δωμάτια του σπιτιού, ενώ σε άλλα, όπως στην Κεφαλλονιά, καίνε λιβάνι στην είσοδο του σπιτιού κάνοντας το σύμβολο του σταυρού για να απομακρύνουν τα άτακτα αυτά πλάσματα. Οι καλικάντζαροι εξαφανίζονται την ημέρα εορτασμού των Θεοφανίων, όταν όλα τα νερά καθαγιάζονται, και επιστρέφουν στον κέντρο της γης.